Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DARIUSZCHEMPEREK
KrzyżanowskiegoMądrejgłowiedośćdwiesłowie-ichtytułyczyepimythiony
niemająustabilizowanejformyjęzykowej.
JeszczedalejwwynikachbadanadprzypisywanymiBiernatowiparemiami
idzieRadosławGrześkowiakwartykule„Próżnosiękusić,czymniedanobyć”.
JakSalomonRysińskipasowałBiernatazLublinanapierwszegoparemiografaRze-
czypospolitej.Zustalebadaczawynika,żeLubelczykbynajmniejniebyłpierw-
szympolskimparemiografem,gdyżtytułybajek(190)ignomyzawartewepimy-
thionachjegofabuł(80)niefunkcjonowaływXVIwiekujakoprzysłowia-nie
byłyużywanewżywejmowie.Owszem,dwadzieściaparemiioantycznejpro-
weniencji,znanychinnymautoromniezależnieodEzopa,odnotowujemywtek-
stachztegostulecia,alepodpióremBiernataprzybierająonepostaćskróconą,
atrakcyjnązracjizwięzłości.Grześkowiak,opierającsięnawydaniachProver-
biorumpolonicorumRysiskiegoz1619iz1621roku(todrugie,zmienione,zo-
stałoniedawnoodkryte)9,dowiódł,żewileskiparemiografsukcesywniespisy-
wałidopisywał(wdrugimwydaniu)BiernatowegnomyzEzopa,nadającimsta-
tusprzysłów.Twierdziłprzytym,żeparemiezaczerpnąłztradycjimowyżywej.
TymdeklaracjomzawierzyliautorzyNKPPiwspółczesnekompendiumpare-
miologicznejakodrugie,poLubelczyku,użyciedanejparemiipodaje...Prover-
biorumpolonicorumRysiskiego.Kołosięzamyka.Biernat-konkludujegda-
skibadacz-umiałnadaćspostrzeżeniomoludzkiejnaturzeiżyciuspołecznym
wymiaraforyzmówmającychpostaćlapidarnychgnom.Wtym,aleniewspi-
sywaniuparemii,należyupatrywaćpionierstwaBiernatazLublina.
Bajkiprzykułyuwagętrojgabadaczy.Zperspektywyhistoriijęzykabadafa-
bułyHalinaWiśniewskawartykuleJęzykowedominantywmorałachbajekBier-
natazLublina.Badaczkakonstatujesprawnośćpisarzawkonstruowaniuróż-
norodnychperswazyjnieepimythionów,bogatąleksykębajek,wktórychobok
wyrazówarchaicznychwpoczątkuXVIwiekupojawiająsięwyrazynowe,nie-
obecnedotądwpolszczyźnieliterackiej:imiesłowyprzysłówkowe,substantiva
przymiotnikoweorazpraesens.
Rzeczosobliwa,żekontekstowejanaliziefabułyKtomiłujeksięgi,niemiewa
tesknościpoświęciłoswestudiadwojebadaczy.MariaWichowa,piszącOBierna-
towejmiłościdoksiąg,akcentujewswychrozważaniachpierwszyczłontytułu,
podczasgdyosiąanalizyDariuszaŚnieżkijestDteskność”.Łódzkabadaczkasytu-
ujepochwałęczytaniaksiągnatleantycznychirenesansowychapologiiksiążki,
sięgającpowypowiedzibibliofilówtakżezXVIIwieku,odwołującsięteżdo
9R.Grześkowiak,Przysłowia„sąjakobyszpikiemniejakimbystregorozumuigłębokiegodow-
cipuludzkiego”.Nieznanewydanie„Przypowieścipolskich,odSolomonaRysińskiegozebranych,dwa
tysiącaidwieście”zroku1621,[w:]SarmackietheatrumVII:Wkręgurodzinyiprywatności,red.
M.Jarczykowa,R.Ryba,Katowice2014,s.100-130.
14