Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BIERNATZLUBLINAIJEGOCZASY...
nackiegogłównąpodstawąźródłowąmodlitewnikaBiernatabyłhortulusAn-
tidotariusanimae(1494)MikołajaSaliceta,choćmodlitwaeucharystycznaza-
czerpniętazostałazLivresd’heursThielmanaKervera(Paryż1499).Wnikliwe
badaniafilologiczneLawendydowodzą,żełaciskimwzorcemDuszyKrystowej
mogąbyćconajmniejjeszczetrzyXV-wiecznemodlitewniki:HoraeBeataeMa-
riaeVirginisadusumRomanum(PhilippePigouchet,SimonVostre,Paryż1498),
rękopiśmiennaKsięgagodzinz1500roku(BibliotekaNarodowa,sygn.RpsBOZ
44)orazOfficiumBeataeMariaeVirginisadusumRomanaeEcclesiae(Jacobinus
Suigus,NicolausdeBenedictis,Lyon1499),przyczymmodlitwaeucharystyczna
BiernatanajbliższajestwersjizLyonu.Prowadzitobadaczadouogólniającej
konstatacji,żewpracynadcałymRajemdusznympolskiautorposłużyłsięme-
todąkompilowaniazróżnychźródeł.
Twierdzenie,iżbajkopisarzjestpierwszympolskimparemiografem,funk-
cjonujejużodponadstulat8.UwagętrojgabadaczyprzykułakwestiaBiernata
jakoautorapierwszegozbiorupolskichprzysłów(?)-wszystkietrzystudiamają
nachylenieedytorskie.
WartykuleKomentarzedostaropolskichprzysłów-odbajekdoprzypisówedy-
torskichMariolaJarczykowaukazuje,jakstaropolskieparemiafunkcjonowały
wutworachliterackichitekstachużytkowych.Badaczkaczerpieprzykładyzpo-
ezji,epistolografiiśrodowiskaRadziwiłłówbirżaskich.Wydanyw1618roku
(defactow1619)zbiórSalomonaRysiskiegoProverbiorumpolonicorum[...]
centuriaedecemetoctozawiera170tytułówbajekBiernatazLublina,którym
XVII-wiecznyparemiografnadałrangęprzysłów,jednakichsenswwiększo-
ściniezostałprzezniegowyjaśniony.OilebajkiLubelczykatłumacząznacze-
niepromythionu(rozumianegoprzezRysiskiegojakoparemia),otylesensin-
nychprzysłówzProverbiorumpolonicorummożnaobjaśnićdziękikontekstom,
wktórychzostałyużyteprzezradziwiłłowskichliteratówczyepistolografów.
PodczasgdyartykułMarioliJarczykowejzorientowanyjestnaprzyszłąedycję
krytycznądziełaRysiskiego,tostudiumMichałaKuranaoBiernaciezLublina
jakopierwszymparemiografiezawierapostulatynowegowydaniabajek,wktó-
rymzawartebyłybykomentarzeidentyfikująceźródłaisensprzysłów.Łódzki
badaczzauważa,żeniewszystkiepromythionybajekLubelczykasąparemiami,
ponadtowielejegosentencji,któreznalazłysięwNowejksiędzeprzysłówiwy-
rażeńprzysłowiowychpolskich(dalej:NKPP)jakoprzysłowia,pochodzizepi-
mythionówbajek.Badaczkonkluduje:D[...]niemożnaautomatycznieibez-
refleksyjnieuznawaćzaprzysłowiawszystkichtytułówbajekBiernata,biorąc
poduwagęichsentencjonalnywydźwięk”,skoro-jakwynikazNKPPiJuliana
8Zob.A.Brückner,Ezopypolskie,DRozprawyAkademiiUmiejętności.WydziałFilologiczny”
1902,seria2,t.19,s.177-178;S.Świrko,BiernatzLublina,pierwszypolskiparemiografibajkopisarz
polski,DLiteraturaLudowa”,R.3,1959,nr5/6,s.12-23.
13
