Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wbiałkachwystępujątrzyformyhelikalne.Różniąsięonerozkłademwiązań
wodorowych,coodbijasięrównieżnastopniuskręceniałańcuchapeptydowego.
Geometrięhelisyopisujemy,podającliczbęresztaminokwasowych(n)przypada-
jącychnajedenpełnyskrętorazliczbęatomów(m)włańcuchuszkieletowym,zamk-
niętychdodatkowotworzącymsięwiązaniemwodorowym.Informacjetezawartesą
wsymbolun
m.Posługującsiętakimsymbolem,trzyformyhelikalnewystępujące
wbiałkachoznaczasięnastępująco:3
10,3,6
13,4,4
16.Zwyczajowostrukturytenazywa
sięodpowiedniohelisą3
10,helisąaihelisąp.Wbiałkachnaturalnychwystępuje
najczęściejhelisaa.
Helisaajestelementemstrukturybiałek,któryzostałopisanyjakopierwszy.Jej
formazostałazaproponowanaprzezPaulinga[108]ipotwierdzonadoświadczalnie
przezPerutzaorazKendrew.Czynnikiemusztywniającymstrukturęhelisyasą
wiązaniawodorowe,którełącząatomtlenuzgrupykarbonylowejC=Oresztyami-
nokwasowejnumerizgrupąamidowąN>Hresztyaminokwasowejnumeri+4(rys.
1.29).Whelisie3
10podobnewiązaniewodorowełączyresztyaminokwasoweioraz
i+3,awhelisiep–resztyiorazi+5.
Rys.1.29.Schematstrukturyiukładuwiązańwodorowychwhelisiea.Naschemacieoznaczono
tylkoatomyłańcuchaszkieletowego.Strzałkamioznaczonomomentydipoloweelektrycznewiązań
wodorowych
Helisaamożebyćprawo-lublewoskrętna.Jednakzewzględunato,żeamino-
kwasybiałkowewystępującewśrodowiskunaturalnymmająkonfiguracjęL,wbiałkach
obserwujesięprawiewyłącznieprawoskrętnąhelisęa.Fragmentyłańcuchazbudo-
wanez3–5resztaminokwasowychmogątworzyćhelisęlewoskrętną.Długośćhelisy
zmieniasięwniewielkimzakresie,ajejśredniawartośćtookoło1,5nm.
Helisaaposiadamomentdipolowy.Powstajeonwwynikuułożeniawjednym
kierunku(mniejwięcejwzdłużosihelisy,zawszeodakceptoradodonora)wszystkich
wiązańwodorowychutrzymującychhelisę(rys.1.29).KoniecNhelisyjestobdarzony
sieciowymładunkiemdodatnim,akoniecC–ładunkiemujemnym.Zewzględuna
swojąpolarnośćhelisaazwiązanajestzpowierzchniąbiałekwystępującychwśrodowis-
kuwodnymlubzichwnętrzem,np.wśrodowiskuhydrofobowymbłonbiologicznych.
Występowaniehelisyawokreślonejcząsteczcebiałkazależyodjegostruktury
pierwszorzędowej.Niektóreaminokwasyłatwotworząformęhelikalną.Należądo
nichmiędzyinnymiAla,Glu,LeuiMet.Inne,zewzględunastrukturęłańcucha
bocznego,zakłócająregularnośćtejformyprzestrzennej.PrzykłademmogąbyćPro,
39
