Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Biologia,czylisensżycia
możliwesensownekonstruowaniehipotez.Nie
przywołujesięprzecieżzielonychludzikówzKo-
smosu,byobjaśnić,dlaczegoświatjesttaki,anie
inny.Nieodwołujemysiędocudu,kiedyzabrak-
nienampomysłunawyjaśnienieniezrozumiałych
obserwacji.Tenchwytpozostawiamyteologom.
Trzebajednakpamiętaćotym,żeparsymonianie
jestkryteriumprawdziwościtez,leczjedyniezale-
ceniemoperacyjnym.Niewartosięprzynimupie-
rać.Chronionoprzedzbytecznymbłądzeniem,ale
niegwarantujedojściadoprawdy.
Wodróżnieniuodteologiinaukiprzyrodnicze
musząsięstosowaćdojeszczejednegoogranicze-
niawfantazjowaniu.Tadrugazasada-testowalno-
ści-pozwalanaodróżnienietwierdzeńnaukowych
odtezreligijnychstosującychsiędoparsymonii.
Testowalnośćjestatrybutemteoriifizykiichemii
odczasuichnarodzinjakonaukdoświadczalnych.
Musząbyćonekonfrontowalnezobserwacjami
realnegoświata.Rzeczjasna,opierasiętonaza-
łożeniu,żeświatnaprawdęistniejeioddziałujena
naswpewiensposób.Żezachodzikorespondencja
międzyjegostrukturąakonstruowanymiprzeznas
teoriami.Obserwacjesąmiejscami,gdzieteobszary
prawdopodobniesięzesobąstykają.Byłczas,kiedy
wydawałosię,żekażdedoświadczeniewspierające
teorięfizykochemicznązwiększajejwiarygodność
(weryfikujeją).ZaprzeczyłtemuKarlR.Popper
(1902-1994),któryprzedstawiłiuzasadniłprecy-
zyjnąikategorycznątezę,żeniezbywalnymaspek-
temteoriinaukowychjestichfalsyfikowalność,
czylimożliwośćobaleniawwynikukonfrontacji
zdoświadczeniem.
Tylkotakietwierdzeniauznajemyzanaukowe,
którenieprzywołująniekoniecznychpojęćiproponują
wnioskimożliwedoobaleniaprzezprzeprowadzenie
stosownegodoświadczenia.Nieoznaczato,żedo-
świadczenietojestmożliwedoprzeprowadzenia
jużteraz.Wwieluprzypadkachnowatorskichteo-
riiwystarczahipotetycznamożliwośćodniesienia
ichdodziedzinydoświadczenia(empirii).Mimo
żetwierdzenianaukoweniepretendujądopełnej
prawdziwościistalesąmodyfikowane,inżyniero-
wieczymedycy(ichwszystkichwgazetachhurtem
nazywasięnaukowcami)potrafiąznichzrobić
praktycznyużytek.Teznich,któreodnoszą
siędoastronomii,fizykiichemii,najwidocz-
niejopisałyjużświatzdostatecznąprecyzją,
skoromożnabyłowylądowaćnaKsiężycu.
Nadszedłczas,kiedytwierdzeniabiologiina-
bierająpodobnegopraktycznegoznaczenia.
Aletojużniesprawauczonych,lecztych,
ErwinSchrödinger(1887-1961)umieściłżyciewkon-
tekścietermodynamiki(1944)
którzyosiągnięcianaukipotrafiąprzenieśćnagrunt
zastosowań.Komentarzemtakimnależałobyopa-
trzyćkażdąteoriębiologii,aniebyłobyoskarżeń
ozamykanienaukiwDwieżyzkościsłoniowej”,
mniejbyłobyrozczarowańinieporozumień.
Przechodzączatemdosprawkonkretnych,
spróbujmywprowadzićrozróżnieniemiędzyświa-
temżywymanieożywionymtak,byśmymoglizdo-
statecznąwiarygodnościąprzyporządkowaćbadane
obiektydopierwszegoznich-nienaruszającprzy
tymzasadpostępowanianaukowego,którezaak-
ceptowaliśmy.Wysiłkombadaczysprzedponad
półwieczazawdzięczamyopracowanielistywła-
ściwościistotżywychzupełnielubprawiedlanich
wyłącznych.Takwięc,popierwsze,obiektżywyjest
układemotwartymtermodynamicznie:przepływają
przezniegoenergiaimateria(układ,czylisystem,
zamkniętytotaki,wktórymwszystkosięodbywa
bezzwiązkuzotoczeniem;systememnazywamy
każdyzestawobiektów,pomiędzyktórymisąja-
kiekolwiekoddziaływania).Przetwarzanie(czyli
przepływ)materiiienergiijestwbiologiinazywa-
nemetabolizmem.Toniewystarczydowyłączenia
zrozważańwszystkichobiektów,którychnieuzna-
libyśmyzażywe(np.silnikówspalinowych).Potrze-
baczegośbardziejspecyficznego.Wskazałtocoś
w1944rokufizykErwinSchrödinger(1887-1961).
Zauważył,żeukładżywyutrzymujelubzwiększa
swojeuporządkowanie.PozornienaprzekórIIza-
sadzietermodynamikigłoszącej,żewtrakciepro-
cesówfizykochemicznychnieuporządkowanie(en-
tropia)układuwzrasta.Wrzeczywistościentropia
obiektówżywychmalejekosztemwzrastającegonie-
uporządkowaniaichotoczenia.Wpewnymsensie
żywiąsięoneentropiąśrodowiska.
Odstulecibadaczestarająsięwyjaśnić,skąd
biorąsięteszczególnewłaściwościżyciabiologicz-
nego.Chciałobysięznaleźćtakiecechyobiektów
żywych,którepozwoliłybyokreślićichszczególne
właściwościprzezodniesieniedowiedzyoświe-
cienieożywionym,czylidofizykiichemii.Zgod-
nieztakimpodejściemistotażyciazawierasięwe
właściwościachmateriizeswojejnaturypredesty-
nowanejdostanuożywienia.Boprzecieżwszystkie
procesyżyciowemająfizykochemicznycharakter.
Mogłobywięcwystarczyćdostateczniedokład-
nepoznanieprocesówprzebiegającychworga-
nizmachżywych,byrozwikłaćtajemnicężycia.
Wtymcelutrzebabyzredukowaćbiologiędofizy-
kiichemii.Takiepodejściedobiologiinazywane
jestredukcjonizmemmetodologicznym.Zgodnie
znimprowizoryczneprawabiologiimiałybyzostać
zamienionenabardziejuniwersalneprawafizyki
ichemii.Programutegoprzestrzegasiępowszech-
niezewzględówpraktycznych.Toprzecieżparsy-
