Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pochodzenieiwzrosttkanekpierwotnych
(a)
(b)
Ryc.24.4.Otoczkaśluzowanawierzchołkukorzenia
(a)Śluznaszczyciekorzeniakukurydzyzwyczajnej(Zeamays),zawierającykomórkigraniczne.(b)Obrazżywegokorzeniawciemnym
poluukazujący„chmurę”komórekgranicznychzawieszonychwotoczceśluzowej(niewidocznanazdjęciu)
583
tworząckolumellęotoczonązdwóchstronprzezkomórki
peryferyczne(ryc.24.5i24.6).Kolumellajestmiejscem
odbiorubodźcagrawitacyjnego(grawitropizm)igradien-
tówpotencjałuwody(hydropizm)(patrzrozdz.28).
Wierzchołkikorzenimogąbyćtypu
otwartegolubzamkniętego
Merystemwierzchołkowykorzenia-obszaraktywnie
dzielącychsiękomórek-rozciągasięnaznacznąodległość
odwierzchołkakorzenia.Opróczczapeczki,najbardziej
charakterystycznącechąbudowywierzchołkakorzeniajest
układpodłużnychciągówkomórek,czyliliniikomórko-
wych,którewywodząsięzmerystemuwierzchołkowego.
Najbardziejdystalna(najbliższawierzchołkowi)izarazem
najmniejzróżnicowanaczęśćmerystemuwierzchołkowego
-zwanaprotomerystemem-składasięzkomórekinicjal-
nychiichbezpośrednichpochodnych(s.559).Testosun-
kowomałe,wielobocznekomórkicharakteryzująsięgęstą
cytoplazmąidużymijądrami(ryc.24.5i24.6).
Uroślinnasiennychwyróżniasiędwatypyorganizacji
protomerystemu:zamkniętyiotwarty.Wtypiezamknię-
tym,czapeczka,walecosiowyikorapierwotnaróżnicują
sięztrzechróżnychpięterkomórekinicjalnych,natomiast
epidermamożemiećwspólnepochodzeniezczapeczką
lubkorąpierwotną(rys.24.5).Wtypieotwartym,wszyst-
kieczęścikorzenialubconajmniejkorapierwotnaicza-
peczkapochodząztejsamejgrupykomórekinicjalnych
(ryc.24.6).
Wmłodychkorzeniachpodziałykomórekinicjalnych
sąstosunkowoczęste,natomiastwkorzeniachstarszych
stająsięcorazrzadsze,aaktywnośćmitotycznaprze-
suwasięwkierunkuczęściperyferycznychmerystemu.
Zewzględunastosunkowoniskąaktywnośćpodziałową,
częśćprotomerystemu,którazawierakomórkiinicjalne
nazywanajestcentrumspoczynkowymlubstrefąQC
(QC,ang.quiescentcenter)(ryc.24.7).Należypamiętać,
żewstrefieQCniewystępująkomórkiinicjalneczapeczki
korzeniowej.
Niewielkaliczbapodziałówkomórkowychwstrefie
QC,nieoznaczajednak,żeniezachodząonetamwogóle.
Wiadomonp.,żewprzypadkuuszkodzeniabocznych
regionówmerystemuwierzchołkowegokomórkiwy-
tworzonewstrefieQCmogąbyćtamprzemieszczane
iuzupełniaćpowstałebraki.Wjednymzeksperymen-
tówstwierdzonorównież,żewyizolowaneihodowanein
vitrocentraQCkukurydzyzwyczajnej(Zeamays)mogą
odtwarzaćcałekorzeniebezwcześniejszejindukcjika-
lusa(tkankiprzyrannej).Wjeszczeinnymbadaniunad
korzeniamikukurydzywykazanosilnąkorelacjępomię-
dzywielkościąstrefyQCastopniemkomplikacjibudowy
pierwotnegosystemuwaskularnegokorzenia.Teiinneba-
daniapokazują,żestrefaQCodgrywaistotnąrolęworga-
nizacjiirozwojukorzenia.
Wzrostkorzenianadługośćnastępuje
bliskojegowierzchołka
Wwierzchołkukorzeniawiększośćpodziałówkomórko-
wychzachodziwpewnejodległościodprotomerystemu,
którajestróżnauróżnychgatunkówizależnaodwieku
korzenia.Tenregionaktywniedzielącychsiękomórek-
merystemwierzchołkowy-częstonazywanyjestrównież
strefąpodziałową(ryc.24.8).
Ponadstrefąpodziałowąznajdujesiękrótka,liczą-
cazregułykilkammdługościstrefawydłużania(ryc.
