Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26|bonatymświecieśmierć
Nacopokuta?Człowiekpokutuje
Życiemzażycie.Ipótyniezaśnie
Pamięćwystępku,pókiniezagaśnie
Światłożywota.Czyliżtastraszliwa
Bezsennapamięćniejestdostateczną
Karązazbrodnie?Myśljestniebezpieczną
Godzinąduszy,jeślijąrozgrzéwa
Wsobieodludek.Brunojestodludnym.59
Myśljakoniebezpieczeństwo…przecieżnieotoidziepisarzom
omawianegonurtu,którzyrozpalajątęmyśldoczerwoności,roz-
niecająwyobraźnię,intensyfikująemocjeażpoobłęd,gdzieod-
słaniasięWtoinne”:podstawanatury,sferadiabelskalubboska,
czystapustkalubpełniaAbsolutu.Człowiekczarnoromantyczny
jestodwrotnościączłowiekajakoduchowejdoskonałości:niecierp-
liwy,pyszny,wporywachzłyażpogranicezła,gniewny,niespra-
wiedliwy,nieufny,niewierny,bezwstydny,niedobry60.Aleprzy
tymwszystkim:marozmach!Człowiekczarnoromantycznyjest
istotąkosmiczną,natakąskalęobliczasweczyny,wtakiej
skalirachujeichniszczycielskiekonsekwencje.Tojakbyanty-
anachoreta.Destruktor,zbrodniarz,banita,któryodpłatęmógłby
znaleźćtylkowjakiejśkoszmarnejmęczarni.Takiegozbrodniarza
ukazujeznakomityZenonFisz,pisarznajniesłuszniejzapomnia-
ny,człowiek,którypodkoniecżyciadoświadczyłobłędu61.Kon-
terfektinfamisazpiekłarodem,targanegowyrzutamisumienia
wyglądauFiszatak:WStaryzbrodniarzmówiłmiczęsto:–Po-
wiedzmilasze,zacomięBógtrzymajeszczenaświecie?Zaco
mniejednemusądzonebyłoujśćrąkkata,kiedytylumoichtowa-
rzyszyskończylinapalu,ikościich,dawnojuż,dawnoprzejadła
ziemia?Ajapomyślałem:–Możedlatego,żedlatakiegojakty
zbrodniarza,palbyłbyzamałąmęczarnią.Bógcizgotowałkilka-
dziesiątlatmękipowolnejiśmierć–możebezprzebaczenia,jak
sambyłeśbezpokutyiskruchy!”62
Przeszywającyfantazmatśmiercinapalu,obecnyjużprzecież
wZamkukaniowskimz1828roku,któregoostatnimfragmentem
kończyFiszswójutwór,pokazujeuprozaikatrwałośćwzorców
czarnoromantycznych,antropologicznejwizjitegonurtu.Tawizja
