Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
BÓG-KOSMOS-CZŁOWIEKWTWÓRCZOŚCIHILDEGARDYZBINGEN
infiguraovisignificativevideram,quomodointerciavisionelibriScivias
ostenditur”57.
Podobnie,omawiającepokiwyróżnianewhistoriiludzkości,bezpośrednio
nawiązujedoksięgiScivias58.TakżewLiberdivinorumoperumwspominaoLiber
vitaemeritorumjakoksiędze,którąspodobałosięBoguskierowaćdoludziza
pośrednictwemprostej,niewykształconejkobiety59.
Wdzisiejszejdobieautentycznośćpismniebudzikontrowersji,azaintere-
sowaniejejspuściznąjestnadalbardzoduże.Prowadzonesąwielostronneba-
danianaddziełamiliterackimi,muzycznymi,atakżenadosobowościąich
autorki.
1.4KONTEKSTLITERACKIDZIEŁIWYKSZTAŁCENIE
HILDEGARDY
DziełoHildegardyniejest-wedługjejwłasnychsłów-wynikiemprzemy-
śleńistudiówprowadzonychzapomocąprzyrodzonegorozumu(jaktoczynią
pokoleniauczonych,przezwszystkiestuleciadociekającychsensużyciaczło-
wiekaisensuistnieniaświata),leczjestowocemsercaiumysłu,przedktórymi
prawdaodsłaniasięsamaiktórymjestonaudzielana-jakpiszeHildegarda-
nadrodzewewnętrznegopouczeniai„zgóry”:„Namtuacumenhuiusprofun-
ditatisabhominenoncapis,sedasupernoettremendoiudiceilluddesuper
accipis,ubipraeclaralucehaecserenitasinterlucentesfortiterlucebit”60.Nie
oznaczatooczywiście,żebyłaignorantkąwsprawachwiedzyiosobąbezżad-
negowykształcenia.JejdziełaświadcząoznajomościPismaŚwiętegoorazmyśli
wieluautorów,którychutworyznajdowałysięwdwunastowiecznychbibliote-
kachklasztornych,atakżeoznajomościgłównychtendencjiintelektualnych
epoki.Jeślisamamówiosobie„indocta”,tomożnatouznać,zjednejstrony,za
wyraz(lubtopos)jejskromności.Zdrugiejstronybardziejprawdopodobne,iż
przezprzyznaniesiędobrakówwwykształceniutymbardziejchcepodkreślić
nadprzyrodzonepochodzenieswoichdzieł.Wiadomojednak,żewykształcenie,
któreodebraławklasztorze,obejmowałopodstawyjęzykałacińskiego,znajo-
mośćPismaŚwiętego,niektórychpismOjcówKościołaiinnychpisarzyoraz
naukęśpiewukościelnego.Niebyłotowkażdymraziewykształcenie,pozwa-
lającewowymczasienanazwaniekogoś„litteratus”,gdyżniebyłotostudium
____
___
___
___
57Por.LDOI,2,s.59,3-7.
58Por.LDOIII,5,s.432,1-2;s.436,1-2;s.457,43-44.
59Por.ibidem,s.462,35-40:„Sedlibervitae,quiscripturaverbiDeiest[…]hancscripturamper
nullamdoctrinamhumanaescientiae,sedpersimplicemetindoctamfemineamformamutsibi
placuitmirabiliteredidit”.
60Por.Sc.I,1,s.8,41-43.
