Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
31
człowieka),byćporywczeigniewne85.Wedługtegopodziału,boginiemałżonki
zachowująsięjakudomowioneLakszmi(Laṭcumi,sanskr.Lakṣmt)iopiekuńcze
matkiParwati.Bóstwastanuwolnegomiałbybyćzatrważająceinieobliczalne,
jaknaprzykładKali86.
Jeszczeinnapropozycja,równieżdwubiegunowa,którąproponujemiędzy
innymiP.Kamalakannan,klasyfikujeboginiewzależnościodtradycji,zjakiej
sięwywodzą.Sątozatemboginienmałe”(ciluteyvaṅkai)należącedomałej
tradycjihinduizmuinduże/wielkie”(perunteyvaṅkai),przypisanetradycjiwiel-
kiej.Igłównienatymrozróżnieniuopierasięniniejszapraca.Zatakądecy-
zjąprzemawiafakt,żeprzekładasięonorównieżnapoziomspołeczny,gdyż
bóstwaoniższymstatusieczczonesąprzezniższewarstwyspołeczne,pod-
czasgdyteowysokimstatusieprzezwarstwywyższe87.Wtymkontekście
podstawowąróżnicąpomiędzytradycjamijestobecnośćbramińskichkapła-
nówsprawującychobrządekwświątyniachbogówdużych,cozwyczajowo
jestniedopuszczalnewwypadkusprawowaniakultubogówmałych.Zakaz
tenusprawiedliwiaodbieranieprzezboginiemałekrwawychofiarczyobec-
nośćtradycyjnychrytuałówludowych,takichjaknaprzykładtimidi88.Róż-
nicadotyczyrównieżobszaru,naktórymulokowanesąświątynie.Wwypadku
bóstwpomniejszychnajczęściejsątojedynietymczasowemiejscakultuulo-
kowanewotwartejprzestrzeni,przygotowanespecjalnienaokolicznośćskła-
daniaofiary(kottakai).Dlabogińreprezentującychwielkątradycjęhinduizmu
wznosisięnatomiastimponującebudowle.Kryteriumrozgraniczającymjesttu
równieżrodzajskładanychwofierzepokarmów-boginiemałejtradycjiprzyj-
mująofiarykrwawe,podczasgdyboginiewielkiejtradycjiprzyjmująjedynie
darywegetariańskie89.
KultMarijammanpodważajednakwszystkiezaproponowanerozróżnienia.
Jakzobaczymywdalszejczęścipracy,Marijammanniejestjedyniepomniejszym
85Za:W.Harman(2012),op.cit.,s.41-42.
86P.Kamalakkannaṉ,Īrōtuvattóratteyvaṅkai,Kāvyā,Ceṉṉai2009,s.42.
87Camūkattilatittaiattumakkaivalipatumteyvaṅkaiaicciluteyvaṅkaieflavummēltaiattu
makkaivalipatumteyvaṅkaiaipperunteyvamefllukulippitumvalakkamakkólattilēyēiruntiruppa-
tókaterikilatu:ibidem,s.165.
88Ciluteyvaṅkaiiflmutalpanpuavaipirómanarólpūcaiceyyappelótavaiókum.Pirómanaról
pūcaiceyyappatótateyvaṅkaiiyalpókavēirattappalipelumteyvaṅkaiókum.Piramónarallótaellóc
camūkattiyarumciluteyvavalipóttaiutaiyavarkaióvar:ibidem,s.166.
89Więcejnatematróżnicpomiędzymałąiwielkątradycjąhinduizmuzob.:A.K.Ramanujan,
SpeakingofŚiva.TranslatedwithanIntroduction,PenguinBooks,NewDelhi1973orazJ.Woź-
niak,Odpoezjidoteologii:PerijatirumoliTirumangejjalwaranatletamilskiejmyśliśriwisznuic-
kiej,DomWydawniczyELIPSA,Warszawa2019,s.31-35.
