Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcieautonomii
19
Zaliczeniejednostkidoosóbautonomicznychdokonujesiępostwierdzeniu
spełnieniawszystkichwymienionychczterechwarunków.
Większośćautorówzgadzasię,żeautonomiajest„cechąosób,orazcechą,
którąwartoposiadać”(Dworkin,1988:6).Dziękiautonomiiczłowiekndefiniuje
swojąnaturę,nadajeznaczenieispójnośćswemużyciuorazbierzeodpowie-
dzialnośćzato,jakąjestosobą”(Dworkin,1988:20).Autonomiauznawanajest
zastanidealnyzmoralnego,społecznegoorazpolitycznegopunktuwidzenia
(Dworkin,1988).
Jakwynikazprzedstawionegoprzeglądu,większośćprzedstawionychfilozo-
ficznychkoncepcjiautonomiipodkreślatakiewarunkiautonomicznegodziała-
niajakinicjatywaipoczuciesprawstwa(Ingarden,Ekstrom,2011)oraznieza-
leżnośćwwyborzecelów,refleksyjnośćisamokontrolędziałaniawodniesieniu
doprzyjętychwartości(Haworth,1986;Dworkin,1988).
1020Psychologicznekoncepcjeautonomiijednostki
Wewczesnychujęciachpsychologicznychludzkąautonomięprzedstawiono
jakoprzejawodwagiorazzdolnośćwyboruiocenywłasnychdziałań.Takiesta-
nowiskomożnaznaleźćwpismachCarlaGustavaJunga,opisującychautonomię,
obokkoniecznościiprzeznaczenia,jakojedenzważniejszychczynnikówwpły-
wającychnarozwójludzkiejosobowości.Autortenstwierdził,że„osobowośćto
najwyższeurzeczywistnienieprzyrodzonejindywiduumludzkiemuspecyfiki[…]
toaktnajwyższejodwagi,absolutnejafirmacjibytuindywidualnego,najlepszego
przystosowaniasiędotego,copowszechniedane,itoprzymożliwiejaknajwiększej
wolnościwłasnejdecyzji”(Jung,2009:189).Jungzauważył,żennigdyniedojdzie
dorozwojuosobowości,jeżeliczłowiekświadomynapodstawieświadomejdecyzji
moralnejniewybierzesobiewłasnejdrogi”(Jung,2009:191).Autortenzwraca
uwagęnapotrzebęwychowaniamłodegoczłowieka,zwłaszczaprzezszkołę,do
samodzielności,odpowiedzialnościiświadomościwłasnychcelówipragnień.
WpierwszejpołowieXXwiekuwielupsychologów,zwłaszczaklinicznych,
związanychzpsychoanalizą,utożsamiałoautonomięzindywidualizmeminie-
zależnościąmyślenia,atakżezpostawąantyspołeczną(Bekker,1993).Hen-
ryMurraywstworzonymsystemieklasyfikacyjnymprzyjąłistnieniezwiązku
międzypotrzebąwładzyapostawąautonomii.Postawęautonomicznąautor
tenzdefiniowałjako„opieraniesięwpływowilubprzymusowi,sprzeciwianie
sięwładzylubposzukiwaniewolnościnanowymmiejscu,dążeniedonieza-
leżności”(Murray,1938:82).Autonomiawtymujęciuwiążesięznucieczką
odograniczeń”(Murray,1938:151).Jakopragnieniazwiązanezpostawąau-
tonomicznąijejrezultatywymienianemiędzyinnymi:brakprzywiązania
iniekonwencjonalnośćorazkierowaniesięimpulsamiwdziałaniu,anawetbrak
odpowiedzialności.