Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
51
NIESZCZELNOŚCIIPRZETOKIPRZEWODU
POKARMOWEGO
51.1.Przetoki–aspektyogólne
TomaszBanasiewicz,JacekSobocki,GrzegorzWallner
51.1.1.Przetoki–defnicje
inajczęściejużywanepojęcia
Najczęściejprzetokadefniowanajestjakopatologicz-
nepołączeniepomiędzydwoma(lubwięcej)narząda-
mipokrytyminabłonkiem.Wpraktyceklinicznejprzeto-
kadotyczyrównieżnieprawidłowego,niewystępującego
fzjologiczniepołączenianarządu/przestrzenizinnymśro-
dowiskiem.Przykłademmożebyćniekontrolowanywyciek
nazewnątrztreścijelitowejprzezprzetokęjelitowo-skórną.
Wzależnościodrodzajuprzetoki–narządu,którego
dotyczy,defnicjemogąsięróżnić,główniewzależności
odobjętościwydzielanejtreściorazjejwpływunastan
ogólnypacjenta.Trudnościdefnicyjnewniektórychsytua-
cjachklinicznych(np.przetokatrzustkowa)powodują,że
defnicjiprzetokinarządujestkilka,anawetkilkanaście.
Powszechniestosujesiękilkapodziałówprzetok,
wzależnościgłównieodjejlokalizacjianatomicznej,
połączeńmiędzynarządamilubobjętościwydzielania.
Zewzględunaukład,któregoprzetokadotyczy,prze-
tokimożnapodzielićna:
•
pokarmową(wtymślinową,żołądkową,jelitową,żół-
ciową,trzustkową);
•moczową;
•oddechową;
•
inną(związanązimplantacjąciałaobcego,przestrze-
niąropną,np.przewlekłyropieńmiednicyporesekcji
odbytnicy).
Wcelubardziejdokładnejlokalizacjianatomicznej
przetokidefniujesięwzależnościodkomunikacjimię-
dzysobą,np.przetokajelitowo-pęcherzowa,międzypę-
tlowa,jelitowo-pochwowaiinne.Najczęściejprzetokisą
wewnętrzne(połączenienarządówwewnątrzjamcia-
ła),awprzypadkupołączenianarząduześrodowiskiem
zewnętrznymmówimyoprzetokachzewnętrznych,
np.jelitowo-skórna,jelitowo-atmosferyczna.
Zewzględunaobjętośćwydzielanejtreściprzetoki
możnapodzielićna:
•małowydzielające(<200ml/dobę);
•umiarkowaniewydzielające(200–500ml/dobę);
•dużowydzielające(>500ml/dobę).
Zewzględunaetiologięprzetokidzielimyna(omó-
wionowdalszejczęścirozdziału):
•pooperacyjne;
•
samoistne(wprzebieguchoróbzapalnych,nowotwo-
rowych,radioterapii);
•pourazowe;
•
związanezimplantacjąciałaobcego(np.siatki
przepuklinowej).
51.1.2.Przyczynypowstawanianieszczelności
iprzetokjelitowych
Wwarunkachfzjologicznychśrodowiskoprzewodupo-
karmowegooddzielonejestodresztyorganizmubarierą
jelitową.Jesttobarierapółprzepuszczalna,którazjed-
nejstronymusibyćintegralnaiszczelna(nieprzenikanie
czynnikówszkodliwychdoorganizmu),zdrugiejzaśprze-
puszczalnadlasubstancjiodżywczychiwody(wchłania-
nie).Barierajelitowazapobiegaprzedostawaniusiędo
organizmudrobnoustrojów,antygenówitoksyn.Składa
sięzelementuanatomicznego(komórkinabłonka,po-
łączeniamiędzykomórkoweiśluz)orazczynnościowego
(sprawnypasażjelitowy,układimmunologicznyiprawid-
łowymikrobiom).Niesprawnośćktóregokolwiekztych
elementówpowodujeprzenikaniebiernelubczynne
patogenudoorganizmu.Czynnikamizaburzającymiba-
rieręjelitowąsą:upośledzeniepasażu,głodzenie,stan
zapalny,radioterapia,niektóreleki(np.NLPZ,antybioty-
ki).Jeśliprzenikaniepatogenuograniczonejestdościa-
nyjelita,stantenobjawiasięzaburzeniamiwchłaniania,
27