Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Kozubski(red.),P.Liberski(red.),Chorobyukładunerwowego,Warszawa2003
ISBN83-200-2972-4,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2004
18
Chorobyinfekcyjneukładunerwowego
Typowowystępująobjawyoponowe:
zobjawBrudzińskiegopoleganaodruchowym
zgięciuwstawiekolanowymibiodrowymprzy
biernymprzygięciugłowy,
zidentycznyobjawskrzyżowany(ang.identical
contralateralsign)możnawywołaćprzybier-
nymzgięciukończynywobustawach,efektem
jestodpowiedźtakasama,jakwobjawieBru-
dzińskiego,aleprzeciwstronnejkończyny,
z„wzajemnyobjawskrzyżowany”(ang.recipro-
calcontralateralsign)wywołujesięwidentycz-
nysposóbjakopisanowyżej–początkowo
przeciwstronnakończynaulegazgięciu,ana-
stępnieprostujesię,
zdodatniobjawKerniga(ndolny”)polegana
obecnościoporuprzypróbiewyprostowania
zgiętejwstawiekolanowymibiodrowymkoń-
czynydolnejuleżącegochorego;badanieodru-
chuKernigaprzypominabadanienaobjawLa-
segue’a,przyczymwtymostatnimodpowie-
dziąjestból,nieopór,
zobjawyFlataua(praktycznienieznanewlitera-
turzepozaPolską)–karkowo-mydriatyczny,
manifestującysięrozszerzeniemźrenicyprzy
próbieprzygięciagłowyorazerekcyjny,manife-
stującysięerekcjąumałychchłopcówprzykil-
kakrotnymprzygięciutułowia.Podobniejakod-
ruchkarkowo-paluchowyHermana,objawerek-
cyjnymabyćcharakterystycznydlagruźliczego
zapaleniaopon(p.str.31).
Doobjawówzajęciaopondołączająsięobjawy
wzmożonegociśnieniaśródczaszkowego:zaburzenia
świadomości,zaburzeniaruchówgałekocznych,roz-
szerzoneisłaboreagująceźrenice,wzmożoneodru-
chygłębokieorazobjawCushinga–obecnośćpod-
wyższonegociśnieniaprzybradykardii.
U30–40%dzieciwystępujądrgawkioraz,jako
odrębnajednostkanozologiczna,tzw.drgawkigo-
rączkowe.
Objawyogniskowe:porażenianerwówczaszko-
wych,niedowłady,zaburzeniaruchówgałekocznych
iniedowidzeniewystępująuok.15%chorych.Nale-
żypodkreślić,żezajęcienerwówczaszkowych,np.
obustronneporażenienerwuVI,możebyćnietylko
objawemuszkodzenianerwówprzeznaciekgroma-
dzącysięwprzestrzenipodpajęczynówkowej,ale
takżemanifestacjązespołuwzmożonegociśnienia
śródczaszkowego.Obrzęktarczynerwuwzrokowego
izaburzeniaźrenicsąstosunkowoczęste.
Udziecicharakterystycznejestgromadzeniesię
początkowopłynuprzesiękowego,anastępnienacie-
kuzapalnegowprzestrzenipodtwardówkowej,ale
objawy
kliniczne
ropniaka
podtwardówkowego
(p.str.24)sąnieczęste,natomiastakumulacjaprze-
siękupozostajezwykleniemaklinicznie.Możeroz-
winąćsięzespółnieadekwatnegowydzielaniahor-
monuantydiuretycznego,manifestującysięhipona-
tremią(stężeniejonówsoduwekrwi<135mmol/l),
hipoosmolarnością(<270mOsm/l),stężeniemsodu
wmoczuprzewyższającymdwukrotniestężenie
wsurowicyorazosmolarnościąmoczu>30mOsm/l,
sennościąidrgawkami.Czynnikamiozłymznacze-
niurokowniczymwpierwszych12hpoprzyjęciusą:
obecnośćdrgawek,koniecznośćzastosowanialeków
inotropowychileukopenia,zaśw96.hdrgawki
trwająceponad72h,śpiączkaileukopenia.Odręb-
nymzagadnieniemjestbakteryjnezapalenieopon
udziecizchorobąnowotworową,zwyklewpowią-
zaniuzzabiegiemneurochirurgicznym,wyciekiem
płynumózgowo-rdzeniowegolubzałożonymshun-
tem,rezerwuaremetc.
Przebiegbakteryjnegozapaleniaoponudoro-
słychmanifestujesięzwyklejakotrywialnainfekcja
górnychdrógoddechowych,wprzebieguktórejpoja-
wiasięzespółoponowy:bóległowy,nudności,wy-
mioty,fotofobia,sztywnośćkarkuiobjawyoponowe
orazzaburzeniaświadomości.Chorobanowotworo-
wa,zwłaszczaukładuchłonnego(np.chorobaHodg-
kina),cukrzyca,alkoholizm,zaburzeniaodporności
(AIDS)orazwprzebiegustosowanialekówimmuno-
supresyjnych(takżesteroidów),przeszczepównarzą-
dówisplenektomiaorazanemiasierpowatasączyn-
nikamiryzykawystąpieniabakteryjnegozapalenia
opon.Podobniejakudzieci,przebiegmożebyćostry
(<20%)lubpodostry(>50%);objawyewoluują
wówczaswciągukilkudni.Gorączkawystępuje
wponad90%przypadków,asztywnośćkarkuwpo-
nad80%.Objawyzapaleniapłucpojawiająsię
u20–50%chorych.Zaburzeniaświadomościmanife-
stująsięjakosennośćlubpobudzenie(52%),stupor
(20%),śpiączka(10%).Należypodkreślić,żeuok.
18%chorychzaburzeniaświadomościniepojawiają
się.Winnejopublikowanejseriiprzypadków22%
chorychbyłoprzytomnych,51%sennychlubspląta-
nych,22%reagowałojedynienaból,a5%niewyka-
zywałożadnejreakcjinabodźce.
Bakteryjnezapalenieoponuludziwwiekupo-
deszłymprzebiegazwykleniecoinaczej–zgorączką
izaburzeniamiświadomości,aleczęstobezwyraźne-
gozespołuoponowegoizmiernegostopniabólami
głowy.Czynnikietiologicznetowedługostatnioopu-
blikowanejseriiprzypadków:Slpneumoniae(20%),
Llmonocytogenes(4%),pałeczkiGram-ujemne
(10%),pojedynczeprzypadkizakażeńSlaureus,Sl
bovis,SlagalactiaeiHlinfluenzae.W50%przypad-
kównieudałosięwyizolowaćpatogenusprawczego.
Uludzistarychistniejezwyklekoniecznośćróżnico-
waniasztywnościkarkuwywołanejpodrażnieniem
oponzensztywnością”,którejpowodemjestspondy-
lozaszyjna.Wtymostatnimprzypadkuzaburzony
jesttakżebiernyruchgłowykubokom,którypozo-
stajezachowanyprzysztywnościkarku.Splątanie
występujeczęściejwzakażeniachpneumokokowych
(>90%)niżwzakażeniachpałeczkamiGram-ujem-
nymi(<80%).Należypodkreślić,żeprzebiegzaka-
żeniapałeczkamiGram-ujemnymiuludzistarych
możebyćjednakgwałtowny,manifestującysiępo-
socznicą,wstrząsemseptycznymiśpiączką.
