Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Artykuły–Pojmowaniemodalności
wypowiedzi(zdania)oprzyrodzie,alesamąprzyrodę.Takiestanowiskoznacznie
poszerzaipogłębiaproblematykęmodalnościtreścisystemówedukacjiizdaje
sięodnosićdoedukacjijakopewnejpsychospołecznej,kulturowejipedagogicz-
nejcałości.
Wnaszympostrzeganiuświatarzeczy,przedmioty,obiekty,zdarzenia,pro-
cesy,zjawiskaidziałaniawyróżniająsięzewzględunaswątreść,którejsąno-
śnikami.Treść-traktowanaturównieżjakoinformacja,znaczenie,istota,sens
-jestwłasnościątego,coistnieje,tego,comaterialneimentalne.Jejstruktura
iwzajemnepowiązaniastanowiąpodstawękształtowaniasięumysłowychrepre-
zentacjirzeczywistości.Wpedagogice,azwłaszczawdydaktyce,pojęcietre-
ściodnoszonebyłodonmateriałunauczania”,czylipewnego,wskazanegodo
opanowaniazasobuwiedzy.Zczasemobjętonimtakżeczynnościnauczyciela
iucznia(Okoń,1967;Kruszewski,1987;Niemierko,1990).Oznaczato,
iżprzyswojona,dynamicznieujętawiedzapozostajewzwiązkuztreściąprzy-
swajaną-służydojejprzejęcia,przekształceniaorazwłączeniadoistniejącego
zasobuwiedzyczynnejlubdojejodrzucenia(Kojs,1993).
Mówiącotreściachkształcenia,tkwiącychifunkcjonującychwumyśle,tre-
ściachsystemówedukacji,mamynamyślitrudnodostępnyitrudnouchwytny,
bomobilny,elementprocesuedukacji-specyficznyprzypadekspołecznejioso-
bowejkomunikacji.Wskazanetuujęcietreścikształceniawiążesięzpojęciem
modalności,m.in.zesposobamiiformamiujawnianiasiętreściorazzesposoba-
miiformamimodelowaniaróżnychcechipostacitreści,zarównowumyśle,jak
iwwypowiedziach.
WujęciuJerzegoPerzanowskiegoświatprzyrodyjestświatemmodalnym.
Modalnościfizyczne,biologiczne,chemiczneiinnewystępująwobrębiecałej
natury,adotycząm.in.warunków,wyznaczników,miary,zależności,różnorod-
nościidostosowania.Światludzirównieżjestświatemwartości,kulturyiducha,
światemdogłębimodalnym,dynamicznymipełnymmodalnościsubiektyw-
nych,językowych,antropologicznych(epistemologicznych,psychoontologicz-
nych,egzystencjalnych,witalnych),deontycznych,aksjologicznych(etycznych,
estetycznych),socjologicznych,kulturowychiinnych(Perzanowski,2006).
Naturalnąontologięmodalnościstanowiontologiadziałań,akcji,czynów,
czynności,procesów.Ontologiajestteoriąbytu-tego,cojest.Ontykamodalno-
ści,będącczęściąontologii,badapojęciamodalnewcelusporządzeniaswoistej
taksonomiimodalności.
Modalnościąnazywasięmodyfikacjęobiektu(faktu)zapomocąstosowne-
gooperatora.Modalnośćujętaczynnościowojestmodyfikacją,aktemtworzenia
odmiany;jestujmowaniemczegośnajakiśsposób;ujętaprzedmiotowostanowi
wytwórczynności-odmianę,wariant,sposób,tryb,warunek.
Charakteryzującczyn(działanie),J.Perzanowskiwyróżnianastępującejego
elementy:podmiot-przedmiot-wytwór-sposób-narzędzie-środowisko/
kontekst-motyw/przyczynę-rację.Elementytetworzązróżnicowanepola
działańmodalności.Wśladzatymwsposóbnaturalnywyłonionezostająsto-
