Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiającychsiępoprzeznoweproblemy,zmuszadoposzukiwańnowychodpowiedzi.Pra-
ceMotyckiejNaukaanieświadomość,RozumiintuicjawnauceczypracaMałgorzaty
CzarnockiejPodmiotpoznaniaanaukaopisująnowerozwiązaniawmyśleniuokoncep-
cjipodmiotuwnauce.Własnerozważaniapostrzegamjakowkładwanalizęantropolo-
gicznychpodstawwspierającychmyślenieomożliwościachpoznawczychczłowieka,
uwzględniającychjegoinneniżracjonalnezdolnościpoznawania.Refleksjafilozoficzna
winnawnosićładiuporządkowanie,takabystanowićdlainnychdziedzininspiracjęiz
takąnadziejązostałynapisaneposzczególnerozdziałyprezentowanejpracy.
Kategoriapodmiotupoznaniawnaucezostałastworzonaprzezfilozofięanalityczną
ilogiczno-empirystyczną.Tensposóbujmowanianaukiniedopuszczakoncepcjipodmio-
tupoznania,którykorzystazeswojejintuicji,odczuć,emocjijakoźródławiedzyipozna-
nia.Należypodkreślić,żeintuicjaiinnepozaracjonalneformypoznawaniatozdolności
zakładająceintrospekcję,doświadczeniewewnętrzneijegoogląd.Ciałozostałojednak
sprowadzonedobiernegopochłaniaczawrażeń,któredziękizmysłomdostarczadanych
dodalszej,zazwyczajracjonalnejobróbkidoświadczeń.Tensposóbmyśleniaopodmio-
ciemaswojewcześniejszetradycje20.MichałHellerwksiążceJakbyćuczonymwskazu-
je,żeSokrateswprowadziłdonaszejkulturymyślenieotym,żewiedzaprowadzidodo-
braijestniezbędnymelementemwdrodzedobyciadobrymczłowiekiem21.Zazwyczaj
jednakinterpretacjarozumieniapojęcianwiedzy”jakiestosowałSokrates,sprowadzajej
naturędotego,coniematerialnewczłowieku,dobezcielesnejduszy,npsyche”.Todusza
wyróżniaczłowiekaspośródinnychistotipełnigłównefunkcjepoznawcze-jestmyślą-
ca,świadoma,rozumna,atakżejestźródłemrozwojuetycznego.Tensposóbinterpretacji
poglądówSokratesarzutujerównieżnarozumieniefilozofiiPlatona,aczasemskłaniado
wypowiedziogólnych,takichjakndlaGrekówistotaczłowiekatkwiwsferzeniemate-
rialnej.Odtegostwierdzeniafilozofiajużodzawszeborykałasięzdualnościąsferby-
tu”22.PrezentowanysposóbinterpretacjifilozofiiSokratesaorazPlatonajestdużym
uproszczenieminieuwzględniainnegoujęciareprezentowanegoprzezPierraHadotaw
pracyFilozofiajakoćwiczenieduchowe23,ThomasaA.SzlezakaOnowejinterpretacjipla-
tońskichdialogów24,JuliuszaDomańskiegoMetamorfozypojęciafilozofii25,atakże
wpewnymwzględzieAdamaKrokiewicza,wktórymanalizującjęzykmetaforwfilozofii
Platona,wskazujesięnapoznawcząrolęemocji,serca,intuicjiisumienia,którezciałem
powiązaneorazprzezciałosięprzejawiają.Wrozważaniachprezentowanychfilozo-
fówwstarożytnościodnajdujemypodmiotpoznaniazainteresowanysobą,badającyintro-
spekcyjnieiintuicyjnesiebieopartynadoświadczeniuwewnętrznymswoichstanów26.
TakżeJerzyKosiewiczwpracyOdmitupełnegodziwówdowłosównaczarnychdziu-
rach-filozoficznieprzytaczaargumentypodważającenrozpowszechnioną,podręczniko-
watezęojego(SokratesaJ.F)rygorystycznym,konsekwentnym,doprowadzonymdo
ustanawiaswojezasadynracjonalności”.T.KuhnStrukturarewolucjinaukowych.tłum.H.Ostromęcka.
Aletheia.Warszawa2009.
20H.Bergson,Materiaipamięć.Studiumnadstosunkiemciaładoducha,tłum.K.Bobrowska,Wydawnic-
twoKasyim.MianowskiegoInstytutuPopieraniaNauki,Warszawa1930,s.9-15.
21M.Heller,Jakbyćuczonym,Znak,Kraków2009,s.11.
22M.Czarnocka,Podmiotpoznaniaanauka,dz.cyt.,s.58.
23P.Hadot,Filozofiajakoćwiczenieduchowe,tłum.P.Domański,Aletheia,Warszawa1992.
24T.A.Szlezak,Onowejinterpretacjiplatońskichdialogów,WydawnictwoAntyk,Kęty2005.
25J.Domański,Metamorfozypojęciafilozofii,PolskaAkademiaNauk,Warszawa1996.
26J.Femiak,MetodywychowawczeSokratesa-czyliotym,czegopowinienodsiebiewymagaćnauczyciel,
nIdō-RuchdlaKultury”,t.1,StowarzyszenieIdokanPolska,Rzeszów2000,s.125-127;
15