Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prezentujewswychpracachnietylkocielesnośćjakoźródłowiedzyoświecie,aletakże
pamięciitożsamościnja”34.
Uważam,żereaktywowaniekategoriipodmiotupoznaniawfilozofiinaukiwiąże
sięzprzyjęciemzałożenia,żepodmiotwspółtworzywiedzęimawpływnajejnaturę.Nie
jest,więcneutralnypomiędzyjęzykiemaprzedmiotem.Stanowiteżwyrazsprzeciwu
wobecwizjipodmiotupoznania,oczympiszeCzarnocka,jakoźródłazakłóceń,deforma-
cjiprawdyorzeczywistości35.Wkonsekwencjiwiedzajestprzesyconanaturąpodmiotu
poznania,jejstandardy,kryteria,źródła,metodyjejpozyskiwania.Wiedzamacharakter
antropomorficzny,dlategoteżnapodstawiejejanalizymożnadokonaćrekonstrukcjicech
obecnegowniejpodmiotupoznania.Neopozytywizmokreślającstandardynauki,nie
podważamożliwościanalizypodmiotupoznaniawnaukach,takichjakbiologia,psycho-
logiaczyysocjologia.Poruszającsięwobrębieteorii,możemywyabstrahowaćzniej
podmiotpoznania,określićjegocechy,ajeśliokażesię,żejestonnwysterylizowany”
zpewnychzdolności,wartotoopisać,bywiedzieć,żejesttokonstrukt,któryodrzucając
pewneaspekty,pozwalasięskupićnainnych.Innymisłowyjesttowyrazwyboruwarto-
ści,którepreferujemywpoznaniunaukowym.
Ignorowaniepodmiotu,niepozwalanaokreśleniejegoroliwprocesiepoznania,
atakżeodsłonięciefunkcjizałożeńantropologicznychdotyczącychciała,którenawizję
owegopodmiotuwnaucewpływają.Wprezentowanymstudiumnawiązujędopytań
omożliwościpoznawczepodmiotuwynikającychzfenomenologicznegoujęciaciała,
ointegrującystatusdoświadczeniawewnętrznegoijegowpływnapercepcjętreścipłyną-
cychzciała.Wnaukachokulturzefizycznejjesttorefleksjanowa,któraodsłoninowe
obszarynamysłulubwskażenowekontekstyinterpretacjijużobecnychwniejzagadnień.
1.2.Koncepcjaciaławwybranychnurtachfilozofii
Abyrozpoznaćizrozumiećkoncepcjępodmiotupoznaniaijegociałaobecnego
wnaukachokulturzefizycznej,niezbędnajestanalizazakładanejnaturyczłowieka.Dla-
tegoteżwtymrozdzialechcęprzedstawićkoncepcjeantropologiczne,którezdetermino-
wałymyślenieopodmiociepoznaniawnauce,atymsamymwnaukachokulturzefi-
zycznej.Szczególnąuwagęzamierzampoświęcićciału,któremoimzdaniemjestkluczo-
wewrozumieniukategorii,jakąjestnpodmiotpoznania”.Uważam,żetozmianywspo-
sobiemyśleniaoludzkimciele,wpływająnazmianywmyśleniuomożliwościachpo-
znawczychpodmiotuwogóle.Ciałoczłowiekajestkategorią,którawymagaanalizyfilo-
zoficznej,ajejprzynależnośćdoświataprzyrodyniezwalnianasodkoniecznościrozpo-
znaniajejroliwkształtowaniumyśleniaoczłowieku,jegomożliwościachpoznawczych,
zdolnościtworzeniapojęć,językaorazzarównorozumieniaświatazewnętrznego,jak
iświatawewnętrznego,subiektywnego.Koncepcjapodmiotupoznaniawnaucejesttakże
wynikiemrozumieniawiedzynaukowej,jejźródeł,kryteriówocenyjejprawdziwości.
Kolejnymczynnikiemwpływającymnarozwójkoncepcjipodmiotupoznaniawnauce,
jejwłasneosiągnięcia,naprzykładwramachfizykiczymatematyki.Dlategoteżwtym
rozdzialechcęprzedstawićfilozoficzneźródławpływającenakreowaniepodmiotupo-
znaniawnauce,któreprzeniknęłydojejposzczególnychdziedzin.Szczególnąuwagę
poświęcęciałujakokategorii,którejrozumieniewpływanawizjępodmiotuijegomoż-
liwościpoznawczych.Szczególnezasługidlanaukowejkoncepcjipodmiotupoznania
przypisujesięKartezjuszowi,Hume’owi,Locke’owiiKantowi,dlategoichpoglądyza-
34A.Damasio,Jakumysłzyskałjaźń,REBIS,Poznań2011.
35M.Czarnocka,Podmiotpoznaniaanauka,dz.cyt.,s.46.
18