Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6|Wstęp
WobecprzytłaczającejilościprzekazówprzedstawiającychRzy-
mianbieglewładającychgreką(anawetprzewyższającychnatym
polusamychGreków!)takieświadectwo,jaksłowaCycerona
wpiątejksiędzeTuskulanek,jestdośćzaskakujące:WnostriGrae-
ceferenesciuntnecGraeciLatine”4.Nasiprawienieznajągreki,
aniGrecyłaciny!?5Ajednakniepowinniśmyzignorowaćtakiej
opinii,zwłaszczażewygłosiłjączłowiek,którybardzoczęstopod-
kreślałobecnośćcywilizacjihelleńskiejwkulturzełacińskiej,
chociażpodważenietakiegoprzekonaniaburzywizjęświatastaro-
żytnegoistniejącąwsystemieedukacjiopartymwłaśnienapis-
machMarkaTulliuszaCycerona6.
ŚwiatidentyfikowalnychdlanasRzymiantworząbohaterowie
występującywtraktatachmówcy.Składająsięnańczłonkowienaj-
wyższejarystokracji,senatorowieipolitycy,którychnazwiskawpi-
sanezostaływhistorięrzymskiejrepubliki.Cyceronprzedstawia
ichjakoludziwykształconych,znającychdziełanajwiększychpisa-
rzygreckichiłacińskich,kierującychsięwżyciuzasadamihuma-
nitas.TacywłaśniemielibyćRzymianienależącydosłynnego,
choćnieistniejącego(sic!),WkręguScypiona”,atakżeprzyjaciele
MarkaTulliusza:Attyk,bratKwintus,Warron…Niebędzieprzesa-
dąstwierdzić,żeto,cowiemyoideałachrzymskichobywateli
uschyłkurepubliki,wdużejmierzezawdzięczamyCyceronowi.
CycerońskiobrazdziejówRzymuzostałjużzakwestionowanyna
wielupolach.KrytykęwiarygodnościprzekazuMarkaTulliusza
przeprowadzilimiędzyinnymihistorycy,zwracającuwagęnanie-
zgodnośćwersjiprzekazanejprzezmówcęzinnymiźródłami,na
przykładnagruncieopisywaniafaktówdotyczącychsprawyKlo-
diusza7.Oilemijednakwiadomo,dotychczasniepoddanokryty-
ceobrazukulturowegoprzedstawionegowpismachCycerona.
TymczasemczytającdialogiMarkaTulliusza,złatwościąmoże-
myodnaleźćwnichelementycharakterystycznedlakonstrukcji
literackiegolocusamoenus:Cycerońscybohaterowiepojawiają
sięnatlepejzaży,któremożemynazwaćidealnymi.Należytakże
zwrócićuwagęnato,żestanowiąoneodbiciepejzażyliterackich
występującychupisarzygreckich;taknaprzykładwdialoguDe
legibusdąbarpinackirośnietam,gdzieuPlatonapojawiłbysię
cienistyplatan,szumrzeczkiLirysprzywołujewwyobraźniczy-
