Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Malarstwoiantropologia.PrzypadekLévi-Straussa
17
częśćjegotwórczościstanowiłomalarstworeligijne,wielkoformatoweobrazy
zamawianeprzezduchownych,umieszczanewkościołach,służącecelomkultu
chrześcijańskiego.Trudnosobiewyobrazić,byniereligijnegofrancuskiego
Żyda,wielokrotniedeklarującegodésintéressementdlawszelkichformpoboż-
ności,porywaływjakiśekstatycznysposóbobrazytakie,jak–fenomenalnej
jakości–ZdjęciezKrzyża(Prado)czySądOstateczny(Beaune)iżetowłaśnie
ichduchowywymiarzainspirowałgodoskreśleniaprzytoczonejwyżejuwagi.
WiększąwagęprzywiązywałbymraczejdomalowanychprzezvanderWeydena
portretów,którychnadzwyczajnajakośćmalarska(ipsychologiczna)beztrudu
odczuwanajesttakżedzisiaj.Portretdamy(Waszyngton),PortretPhilippe’ade
Croy(Anvers),PortretIzabeliPortugalskiej(LosAngeles)–bywymienićkilka
znich–toabsolutnearcydziełagatunku,efektfenomenalnegodaruobserwacji
irzemieślniczejmaestrii.Jeślinawetwziąćpoduwagętędrugąmożliwość,to
dalejniewiemy,wjakidokładniesposóbekstatycznypodziwdlamalarstwa
wielkiegoFlamandatransformowałsięwgłowieLévi-Straussawewnioski
owyraźnieepistemologicznymznaczeniu.Takwestiamusipozostaćniejasna.
3
Jednaknajwiększaniejasnośćcytowanychwcześniejfragmentówdotyczących
malarstwavanderWeydenaijegozwiązkówzantropologicznymwidzeniem
poleganatym,żeczytającje,ztrudem(oilewogóle)uświadamiamysobie,
żemamytudoczynieniazrównaniemzdwiemaniewiadomymi.Niejest
bowiemwcaleoczywisteiniepodważalne(anapewnoniemusibyć!),czym
wogólejestmalarstwoiczymjestantropologia?Odczytująctefrazybezre-
fleksyjnie,przyjmujemytymsamymnawiarę,żetakwestiazostaładawno
rozstrzygnięta,żeniematużadnychpytańiżewzwiązkuztymniematu
jużnicdopowiedzenia.Tymczasemnietrzebachybanikogoprzekonywać,
żeconsensuswobydwutychkwestiachnależyraczejdopobożnychżyczeń.
Zacznijmyodmalarstwa.Odtego,jakLévi-Strausspojmujeistotęaktu
malowaniaijegogłównycel.Możenajważniejsząpodpowiedźwtejkwestii
znajdziemywtomierozmówzEribonem:
Dlamnierzemiosłomalarzapoleganienareprodukcji,lecznaponownejkreacjirze-
czywistości[podkr.–D.C.].Wierność,zjaką,naprzykład,malarzemartwychnatur
zXVIiXVIIwiekubudowaliswekompozycjezkawałkasera,przejrzystościszklanki,
omszeniaowocu,bierzeswojąwartośćzfaktu,żemiędzyefektamifizycznymiaope-
racjamiintelektualnymi,któreimplikujepracamalarza,powstajeekwiwalencja.Ofe-
rujeonwtensposóbświatuzmysłowemupodszewkęnadzmysłową.Pomaganam
zrozumiećgoprzezwnętrze13.
13C.Lévi-Strauss,D.Eribon,dz.cyt.,s.202–203.
