Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Malarstwoiantropologia.PrzypadekLévi-Straussa
15
dzieła,azarazemtakpomysłowychkompozycyjnieiatrakcyjnychmalarsko,byza-
pewniałysukcesuklienteliipubliczności7.
JużprzedlatywpodobnysposóbnowatorstwovanderWeydenaoceniał
wklasycznymdziśdzieleMaxFriedlander,znakomityznawcamalarstwa
flamandzkiego:
VanManderkładzienacisknaumiejętnośćRogierawyrażaniaemocjijakojego
szczególnązaletę,uznajetozacentralnypunktjegosztuki.Rogierrzeczywiście
górujenadwszystkimimalarzamiXVwiekustanowczością,zjakączyniwidzialny-
miwewnętrznestanyumysłówswoichbohaterów,każdedrgnienieichuczuć.[ł]
InwencjaRogierajestniemalniewyczerpanawówczas,kiedyprzeciwstawiasobie
dwiepostaci,podczaswizytyczyspotkania.Pozdrowienie,gest,przeciw-gest,bli-
skość,wstrząs–wszystkotozostajeprzedstawionewpostawie,pozie,ruchuręki.
URogieraludzierozumiejąsięikomunikujązesobąbezżadnegosłowa,ponieważ
sąonijednymumysłemijednąwiarą8.
Wielewskazujenato,żevanderWeydenbyłniezwykleświadomym
swojejpracytwórcą.Zależałomunatym,byprzenieśćmalarstwozobszaru
rzemiosła(zajakiewówczasuchodziło)dosferysztuki.Chodziłooto,by
doumiejętnościczystorzemieślniczychdodaćideę,myśl,inwencję–czyli
tejakości,któreczyniązkonwencjonalnieuprawianegomalarstwasztukę.
Wtymkontekściegłębszegowymiarunabierasensznakomitegoskądinąd
obrazuvanderWeydenaŚw.ŁukaszrysującyMarięzDzieciątkiem(Boston).
JakpiszeAntoniZiemba:
Jeślitematemobrazujestsamasztukamalarska,towiernenaśladowanieprawdziwe-
gowygląduMariiprzezŁukaszamożebyćrozumianejakoimitacja,mimesis,stano-
wiącecelisensdziałaniaartysty.Ale,wtakimrazie,czyfunkcjąobrazumalarskiego
mabyćwedleRogieratylkoimitacjaiupodobnienie,czyraczej,jakbywskazywałsam
tematwykonywaniacudownegowizerunku,uobecnienieświętości?9
Wpowyższymkomentarzudochodzidogłosuczytelnamyśl,żebyćmoże
ukrytymznaczeniemobrazuzBostonujestoboktematugłównego–roze-
granymalarsko–ndyskurs”natematmalarstwa,natematjegozasadniczego
celu.Widaćprzecieżwyraźnie,żewjegomyśleniuoobrazieniechodzitylko
otechnikalia.Jestwnimnamysłnadfundamentalnąracjąprzedstawianiatrój-
wymiarowejrzeczywistościnapłaszczyźnie.Użytetupojęciaimitatioimimesis
7A.Zięba,SztukaBurgundiiiNiderlandów1380-1500,t.II:Niderlandzkiemalarstwotablicowe
1430-1500,Warszawa2011,s.264.
8
M.Friedlander,EarlyNederlandishPainting.RogiervanderWeydenandMasterofFelmalle,
NewYork–Washington1967,vol.II,s.31–32.
9A.Zięba,dz.cyt.,s.282.
