Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
1.
Pozornanuda
Żyjemywnudnychczasach.Oczywiścienieznaczyto,iżostatniedziesięciolecia
nieobfitowaływwydarzeniagodnezamieszczeniawkronikach.Przeciwnie.Jeśli
założyć,iżkażdestulecieposiadaustalonązgórypulęrewolucyjnychzdarzeń,to
wiekdwudziestynajprawdopodobniejniedość,żejąwykorzystał,tozapewneizacią-
gnąłsporykredyt.Historianiejestjednakprzecieżnaukąjedynieorewolucjach.
Wojny,traktaty,sojuszeipakty–słowemwszystko,cozwykleokreślanejestmianem
polityki–wywierająbowiemjedyniekrótkotrwaływpływnażycieludzi,atymsa-
mymnalosspołeczeństw.Tym,corzeczywiścieistotne,jestsposób,wjakiludzie
prowadząswojeżycie,kulturai,byćmoże,takżetechnologiażyciacodziennego.Kres
CesarstwaRzymskiego,jakrzeczeGibbon[Gibbon,1789],nienastąpiłwwyniku
jednejczyteżnawetkilkudecyzjipolitycznychimilitarnych.Przeciwnie,umarłoono
niejakosamo,wyczerpawszytechnologicznyikulturowypotencjałniezbędnykaż-
demuspołeczeństwudorozwoju.Rzeczymająsiępodobniewprzypadkuwiększości
przemian,któredoprowadziłydoupadkustarychlubteżpowstanianowychspołe-
czeństw.ImperiumAztekówniezostało„podbite”przezCorteza.Jegokulturaitech-
nologiaprzegraływstarciuzkulturąEuropejczyków,zaśowanierównowagamiała
zapewnewięcejwspólnegozczynnikamiekologicznymiibiologicznyminiżzjakimi-
kolwiekdecyzjamipojedynczychludzi,cobłyskotliwieopisujeJaredDiamond
[Diamond,2001].Jakoprzykładprzywołaćtumożnarównieżupadekkomunistycz-
nychisocjalistycznychreżimówtotalitarnych,jakinastąpiłpodkoniecubiegłego
stulecia.Choćjakkażdeznaczącewydarzeniemaonwieluojców–częstowymienia
sięKarolaWojtyłęiLechaWałęsęjakotych,którzy„obalilikomunizm”–toitutaj
oczywistymjest,iżprzyczynyupadkubyłysystemowe.Komunizmniezostałzwycię-
żonymilitarnieczyteżpolitycznie,leczjegoupadekdokonałsięwsferzekultury,zaś
wypadkiroku1989byłyjużtylkozewnętrznymiprzejawamidokonanychzmian.
DlawiększościEuropejczyków,mieszkańcówParyżaczyRzymu,powyższewy-
darzenianiemiałyjednakwielkiegoznaczenia.Wciąguostatnichkilkudekadżycie
codzienneludzizmieniłosięwbardzoniewielkimstopniu,itopomimotego,iżokres
tenobejmujekoniectysiąclecia.Przełomwiekówmiałbyćwszak,wedlewszelkich
