Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Cyfrowarewolucja.Rozwójcywilizacjiinformacyjnej
jesttowysoceprawdopodobne.Jednozpierwszychprzedstawieńukładupalcówdo
reprezentacjiliczbznajdziemywtraktaciedotyczącymobliczeńdatważnychświąt
chrześcijańskich,DeTemporumRatione,spisanymokoło725rokuprzezdoktora
Kościołakatolickiegośw.Bedę[Beda].Układtenjestpraktycznieidentycznyztym,
któryzostałprzedstawionywwydanymwWenecjiw1494r.podręcznikuarytmetyki
Paciollego(znanegoszerzejgłówniejakowynalazcępodwójnegoksięgowania),Suma
deArithmeticaGeometria
17.Cociekawe,układydlaliczbpojedynczychsątakiesame
jakteuwidocznionenażetonachoddawanychpodatnikomprzezrzymskichpoborców
podatkowychwIwiekun.e.
Wydajesiętakże,iżsystemtenrozpowszechnionybyłzarównowówczesnym
świeciechrześcijańskim,jakiarabskim.Wewczesnośredniowiecznychtekstach
arabskichodnaleźćmożnawielezagadkowychzdańzawierającychliczby,którestają
sięzrozumiałedopieropo„podstawieniu”wmiejscetychliczbsymboliodpowiadają-
cychopisanympowyżejukładompalcówlubteżwprostodnoszącychsiędoowych
układów.DobrymprzykłademjesttujedenzpoematówAnwariego
18opiewający
mądrośćwezyraNizamaal-Muksłowami:
Zginałeśpalcelewejdłoniwwieku,gdydziecissąjeszczedużypalec.
Innymisłowy,wezyrówpotrafiłjużwdzieciństwieliczyćpowyżej100.Nie-
spójnośćzprzytoczonymwcześniejtekstemśw.Hieronimawynikazaśztego,iż
systemstosowanynaBliskimWschodziebyłlustrzanymodbiciembędącegowużyciu
wEuropie.Oilewkrajachchrześcijańskichrozpoczynanoliczenieodlewejręki,to
wświeciearabskim–odprawej.
Systemów,rozprzestrzenionyzapewnewśródczęstokontaktującychsięzesobą
narodówEuropyiBliskiegoWschodu,niebyłznanywkrajachazjatyckich.Stoso-
wanytamsposóbliczenianapalcach,spotykanyjeszczeidzisiajmiędzyinnymi
wChinachiIndiach,wymagałużyciadwóchdłoni.Palcamijednejznichdotykano
zgięćdrugiej,którymprzypisanoodpowiedniewartościliczbowe,przyczym–po-
dobniejakmatomamiejscewklasycznymzapisiepozycyjnym–każdypalecposia-
dałinną„wagę”.Wtensposóbmożliwebyłoprzedstawienieaż9999liczb(lubwię-
cej,gdyposłużyćsiętakżekciukiem)
19.
Kończącrozważaniadotycząceliczenianapalcach,wartonadmienić,iżstano-
wiłyonenietylko„przyrząd”służącykomunikowaniuwartościliczbowychwsposób
niewerbalny.Pozwalającutrwalić,choćbytylkonachwilę,liczbę,ułatwiałyoblicze-
17
[Williams,1997],s.49.
18
[Ifrah,1990],s.70.
19
[Williams,1997],s.53.
