Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Przemianydemografczne
Procesydemograficznedotyczązbiorowościludzkich,wyodrębnionychnapotrzeby
prowadzonychanaliz.Wdemografiizjawiskazachodzącewzbiorowościachludz-
kichtraktujesięjakoprocesymasoweibadasięichprzebiegwujęciuilościowym.
J.Kurkiewiczpisze:„Życieczłowiekamożebyćrozważanejakociągzdarzeńreali-
zującychsięodurodzeniadośmierci.Wśródnichsątakie,któreokreślamymianem
demograficznych[…],małżeństwa,rozwody,urodzeniadzieci,zgonyimigracje”
[Kurkiewicz1992,s.22].Zapośrednictwemzdarzeńdemograficznychobserwowane
sązjawiska.Gdyzdarzeniemrejestrowanymsąurodzeniadzieci(bezrozróżniania
kolejnościlubzrozróżnieniemkolejności),wówczasobserwowanymzjawiskiem
jestpłodność,rodność,rozrodczość.Zjawiskomałżeńskościobserwujesię,gdyzda-
rzeniemrejestrowanymsąmałżeństwa(bezrozróżnianiakolejnościlubzrozróżnie-
niemkolejności).Wprzypadkuzjawiskaumieralnościzdarzeniemjestzgon.
Wanaliziedemograficznejrozróżniasięzdarzeniapowtarzalneiniepowtarzal-
ne.Powtarzalnymizdarzeniamisąte,któremogąwystępowaćwielokrotniewżyciu
jednostki(np.małżeństwa,urodzeniadzieci,migracje).Zdarzeniomtymprzypisuje
siękolejnośćichwystępowania.Wprzypadkuzdarzeńniepowtarzalnychichwielo-
krotnarealizacjajestniemożliwa.Zatemzdarzeniemniepowtarzalnymjestzdarze-
nieoustalonejkolejności(np.urodzeniepierwszegodziecka,zawarciedrugiego
małżeństwa).Zdarzeniemniepowtarzalnymjestrównieżzgon.
Obiektywnącechązdarzeńdemograficznychjestichzależnośćlubniezależność
odwoli,azatemzdarzeniamogąbyćwolicjonalnelubpozawolicjonalne.Zdarzeniem
niezależnymodwolijestzgon–jesttozdarzenienieuchronneonieznanymmomen-
ciezajścia.Natomiastrealizacjainnychzdarzeńdemograficznychjestwwiększym
lubmniejszymstopniuzależnaodwoliczłowieka(zob.[Procesydemograficzne…
2010,s.20-21]).
Każdezdarzeniedemograficznejestprzypisaneodpowiedniejjednostce.Wde-
mografiijednostkąstatystycznąsąposzczególneosobylubzespołyosób(rodziny,
gospodarstwadomowe).Jednostkitworzązbiorowości(populacje).Zaliczeniejed-
nostkidookreślonejpopulacjinastępujenapodstawieustalonegokryterium.Jed-
nymzmożliwychkryteriówjestwspólnotaterytorialnaiczasowa.Wówczasdo
zbiorowościpodlegającejbadaniuzaliczasiętejednostki(osobylubzespołyosób),
którewdanymczasiemieszkałynaokreślonymterytorium(zob.[Procesydemogra-
ficzne…2010,s.22]).
15
