Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Cyklicznośćjestpowtarzalnością,regularnością,rytmicznościączynności,zjawisk,
procesów.Wielezjawiskwotaczającymświeciezachodziwsposóbcykliczny,po-
wtarzalny.Powszechnyiintuicyjnyjestcykldobowy(dzień,noc),cyklpórroku,
cyklwahadłazegara.WedługSłownikajęzykapolskiego[1978]cykloznacza„sze-
regczynności,procesówlubzjawisktworzącychzamkniętącałośćrozwojową,
przypadającąnapewienodcinekczasu,powtarzającąsięokresowo”.Zatemprzez
zmianycyklicznerozumiesięzmianypowtarzającesięwregularnychodstępach
czasu.Cykliczność,rytmicznośćzjawisk,ichpowtarzalnośćiregularnośćwielo-
krotniestawałysięprzedmiotembadańróżnychdziedzinnauki.Dlabiologówinte-
resującyjestcyklrozwojowy,dlafizjologówprzedmiotembadańjestcyklpłciowy,
dlaastronomówifizykówprzedmiotemzainteresowańsącyklicznezjawiskageofi-
zyczne,takiejakobrótZiemiwokółswojejosi,obiegKsiężycawokółZiemi,obieg
ZiemiwokółSłońca,zkoleidlaekonomistówprzedmiotembadańjestcyklkoniunk-
turalny,czylizmianyaktywnościgospodarczejprzejawiającesięwwystępowaniu
fazekspansjiirecesjiwdługichokresach,atakżelicznecykleokrótkichokresach,
np.dobowym,tygodniowym,miesięcznym,rocznym,zwanewahaniamisezonowy-
mi.Oilezjawiskafizycznepodlegająsilnejinercji,ichcyklicznośćzostaładobrze
poznanaiopisana,acyklebiologicznezewzględunaswojąpowtarzalnośćwsto-
sunkowokrótkichokresachzostałyrównieżdobrzepoznane,otylecyklicznośćzja-
wiskekonomicznychispołecznychobserwowanychwdłuższychokresachnadal
stanowiinteresującyprzedmiotbadań.
Wyjaśniająccyklicznośćzjawiskekonomicznych,aleteżibiologicznychczy
geofizycznych,badaczeodwołująsiędoczynnikówendogenicznychiczynnikóweg-
zogenicznych.Człowiek,będącelementemszerokorozumianegośrodowiskaprzy-
rodniczego,gospodarczegoispołecznego,podlegaoddziaływaniuróżnychczynni-
ków,któremogąmiećcharaktercykliczny.Wiadomo,żecyklicznezjawiska
geofizycznewywierałyiwywierająnieustannywpływnaprocesewolucjiżyciana
Ziemi.Okresowenatężeniaprocesówbiologicznychifunkcjifizjologicznychorga-
nizmówsązależneodczynnikówzwiązanychzporąroku(np.temperaturą,wilgot-
nością,nasłonecznieniem),zobrotemZiemidokoławłasnejosi(sekwencjąświatła
iciemności)orazodczynnikówwewnątrzustrojowych.Najlepiejwtymzakresie
zbadanesąrytmydobowe.Człowiek(każdaistotażywa)posiadawewnętrznyzegar
biologiczny,którypozwalaznajwiększąkorzyściądlaorganizmudostosowywać
jegoprocesyżyciowedocyklicznychzmianzachodzącychwśrodowisku.Olbrzy-
miezdolnościadaptacyjneczłowiekapodtymwzględemwidaćwdostosowaniusię
dorytmudzień–noc,atakżepórroku,któreprzeztysiącelatdeterminowałytryb
życiaczłowieka.
7
