Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Część1.Naukispołeczneisocjologia
dyskurs,atożsamości,jakiekształtująsięwtensposób,niemiałybymiejsca,
gdybyniedyskurs”[Bauman1998:208].Niemożnaredukowaćczłowiekado
nieposiadającejindywidualnościjednostki,niedostrzegającprzytymcałejoso-
byzjejemocjami,cielesnością,potrzebamiwyższegorzęduetc.Teorieracjo-
nalnegowyborupostrzegająświat,jakbybyłonzaludnionyprzezfikcyjne,izo-
lowaneodsiebiejednostki,któremimokonfliktowychoczekiwańdobrowolnie
angażująsięwrówną,bezrefleksyjnąibezemocjonalnąwymianęzmierzającą
douzyskaniakorzyści[Misztal2000:113,za:Hartsock1985:67].Np.globali-
zacja-procestworzącysystemświatowy,któregowłaściwościąsąpowiązania
siecioweipołączeniawskaliświatowej[Misztal2000:154-163]-wydajesię
niemożliwydonaukowejidentyfikacjipozaujęciemsystemowym.Uwzględ-
nianywteoriachF
.FukuyamyiS.Huntingtonaczynniktemporalnywymaga
dodatkowegoposzerzeniapoznawczegohoryzontuipróbformułowaniaprze-
widywanych,wariantowychmożliwościzdarzeń.Misztal,nawiązującdowielu
współczesnychkoncepcji-odSztompkipoBaumana-tworzyjednakdiagnozę
stanudzisiejszejsocjologiizdośćoryginalnąitrafnąpropozycjąkierunkudal-
szejewolucji.
Wydajesięjednakże,żebezzmiany:a)ontologiipostrzeganiaświataiwar-
tości;b)sposobumyślenia(rozumowania)iinterpretacji(logikafaktówpoza
obserwacjązmysłową);c)strukturyorganizacjinauki(wkierunkusystemo-
wej,interdyscyplinarnejpracybadawczej,czylipozaakademickimpodziałem
naosobneuczelnie,wydziałyidyscyplinynaukowe);atakżebezd)reinter-
pretacjipojmowanianauki,wiedzyimądrości(wpowiązaniuzetyką)-nowy
paradygmatniewydajesięmożliwydoosiągnięcia.Prócztegodochodzątutaj
uwarunkowaniaspołeczno-kulturowe,świadomościoweiświatopoglądowe,
istotnielimitujące(iwarunkujące)możliwośćodejściaodanachronicznych
schematówuprawianianauki.
Postrzeganiezmysłoweianalizazdroworozsądkowaniewystarczajądo
adekwatnejinterpretacjiświatafizycznego,acodopieronaukowejidentyfika-
cjiskomplikowanychsystemówżywychispołeczeństwa.nEinsteinzainicjował
swąteoriąnietylkonowyetaprozwojufizyki,lecztakżenaukiwogóle,otobo-
wiemdałpocząteknowemustylowimyślenianaukowego,któregocechącha-
rakterystycznąstałosięodrzuceniepojęćiwyobrażeńzdrowegorozsądkuna
tematrzeczywistościijejstruktury.Jakzwykłmawiaćtenwielkiuczony,współ-
czesnanaukazaczynasiętam,gdziekończysięzdrowyrozsądek”[Chmielew-
ska-Gorczyca,Sosińska-Kalata1991:16].ZdaniemAlbertaEinsteina,nZdrowy
rozsądektonicinnego,jakzbióruprzedzeńnagromadzonychwumyśleprzed
osiemnastymrokiemżycia”[Simmons1997].
Ogólnecechysystemowegoujmowaniarzeczywistości
JużJeanA.N.deCondorcet(1743-1794)proponowałmetodologiczneuję-
ciaholistyczneisystemowe,pisząc:nPrzezmetodytechnicznerozumiemtu
umiejętnośćujęciawszystkichprzedmiotówwogólnysystem,dziękiczemu
możemyjednymrzutemokaobjąćpanującemiędzynimistosunki,mentalnie
uchwycićwzajemnepowiązaniaiłatwiejtworzyćnowe”[Condorcet1998:
258].E.Frommwswychkoncepcjachnowegoczłowiekainowegospołeczeń-
