Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Część1.Naukispołeczneisocjologia
stansu:odległościfizycznejiperspektywyczasowejobserwowanychzjawisk,
aletakżeoddystansuemocjonalnego,barierwiedzy,wyobraźniijęzykapoję-
ciowego.Podejściesystemoweprowadzidozlikwidowaniadylematupomiędzy
pełniąpoznaniaafragmentarycznościąiniepełnościąopisuianalizy,między
synteząaszczegółowąanalizą.Barierąjesttutajludzkazdolnośćzmysłowego
postrzegania,myśleniaikomunikowania-artykulacjiwypowiedzi.
Renesansowarewolucjanaukowadoprowadziładodominacjimechanicy-
stycznejwizjiświataorazindukcyjnegoiredukcjonistycznegosposobuupra-
wianianauki,doczegowalnieprzyczynilisięKartezjusz,Galileusz,F
.Bacon,
I.NewtoniJ.S.Mill.nUkoronowaniemtejwizjiświatabyłafilozofianeopozy-
tywistycznaKoławiedeńskiego.Paradokspolegałnatym,żecałościowawizja
świataorazjegopoznanie,dominującadoczasówodrodzenia,byłaspekula-
tywna,natomiastnaukowysposóbjegoujmowania,jakiprzeważyłwokresie
późniejszym,byłwyraźniecząstkowy,atomistycznyilinearny.Współczesne
ujęciesystemowejestwłaśniepróbąpowrotudotegopierwszegonurtu,jed-
nakjużwsposóbnaukowy”[Malikowski1998].
Wymienianesąróżneokreśleniaujęcialubparadygmatusystemowego,
zawierającepewneróżnicekoncepcyjneidotyczącejegozastosowań.Opisy-
wanajestogólnateoriasystemów,szczegółoweteorie(poszczególnychtypów)
systemów,metodologiabadańsystemowych,inżynieriasystemowa,systemo-
wawizjaświataetc.[Sadowski1978;Capra1987].Ogólniemożnawyróżnić:
formułowaniepoglądównanaturęrzeczywistościwteoriiogólnychwłasności
systemów,systemowąmetodologiębadańiokreślaniesposobówoddziaływa-
nianarzeczywistość.Ujęciesystemoweproponuje:
-określeniecałości,jakonietylkosumyczęściisposobuichpowiązania,
-opiselementówobiektuzuwzględnieniemjegomiejscawwiększejcałości,
-odniesienieogólnychwłasnościsystemówdoformyróżnorodnychzjawisk,
-uwzględnieniewbadaniusystemuwarunkówjegofunkcjonowaniawokre-
ślonychramachprzestrzennychiczasowych,
-stwierdzenie,żezmianajestimmanentnącechąsystemu(autodynamika,
samoorganizacja),
-istniejezwiązekcechczęściicałości,przyczymsposóborganizacjielemen-
tówdecydujeopewnychspecyficznych(nieredukowalnychdocechczęści)
cechachowychcałości,
-pewnesystemysąukierunkowanenacel(np.rozwój),azatempotrzebnesą
wyjaśnieniafunkcjonalneiteleologiczne.
Sporywkładwrozwinięciekoncepcjiujęćholistycznychisystemowych
wniosłafenomenologia,zwłaszczajejepistemologiazzaleceniemogląduejde-
tycznegorzeczywistości.Jednakżezagłównegotwórcęogólnejteoriisystemów
uważasięL.vonBertalanffylego,któryopracowałjądlasystemów(organi-
zmów)biologicznych[Bertalanffy1984].Teoriasystemówpojawiłasięwdzie-
dziniejęzykoznawstwa(F
.deSaussure),wpsychologii(J.Piagetigestaltyści),
atakżewantropologiiisocjologii.W
.Sadowskiłączyrozwójtejteoriim.in.zta-
kiminazwiskami,jak:A.D.Hall,M.Bunge,W.R.Ashby,M.Msarowić,G.J.Klir
,
E.Laszlo,R.L.Acknoff[Sadowski1978].Wśródsocjologów,którzynawiązywali
dojęzykapojęciowegotejteorii,możnawymienićwspomnianegowcześniej
