Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Socjolektczyjęzyksubkultury?
31
PoglądyMalinowskiegoiBernsteinanarolęifunkcjejęzykastałysięin-
spiracjąwwyborzekoncepcjiopisujęzykawspółczesnychsubkultur.Język,
którymporozumiewająsięczłonkowiesubkulturowejwspólnoty,pełnifunkcję
identyfikującązarównojednostkę,jakigrupę,atakiewspółczesnestruktury
pierwotne,jakrodzina,gruparówieśnicza,grupazawodowaczysubkultura
możnauznaćzawspólnotyfatyczne.Rodzinyosilnychwięziachemocjonal-
nychtworząwłasnyjęzykfamilijny[Handke1995].Wgrupachrówieśniczych
dzieci,uczniówczystudentówpojawiasięspontaniczniespecyficzny,imtylko
właściwysposóbporozumiewaniasię[Simonides1976;Czarnecka,Zgółkowa
1991;Zgółkowa(red.)2004;Kaczmarek,Skubalanka,Grabias1994].Swoim
odrębnymjęzykiemmówiąmyśliwi,aktorzy,żołnierze,marynarze,przestępcy
[Hoppe1981;Cegieła1992;Kania1978;Kołodziejek1994b;Stępniak1993].
Mówieniezatemowzajemnychrelacjachmiędzyjęzykiemikulturą,atakże
okulturowychfunkcjachjęzykajestuprawnionenietylkonapoziomiejęzyka
narodowego,lecztakżenapoziomiesubkulturyijęzykaśrodowiskowego.
2.Socjolekty
Odmianyjęzykanarodowegozwiązanezistnieniemjakiegośśrodowiska
lubgrupyspołecznejwpolskiejliteraturzejęzykoznawczejnazywanesąrozma-
icie:gwaraśrodowiskowa,wariantsocjalny,stylfunkcjonalny,podtyp,slang,
żargon,socjolekt[por.Grabias1997,138-142].Wewspółczesnychteoriach
socjolingwistycznychugruntowałsięostatecznieterminsocjolekt,wprowadzo-
nydopolskiegojęzykoznawstwaprzezAleksandraWilkonia
11.Warunkiemsine
quanonsocjalnejodmianyjęzykajestistnienieśrodowiskaspołecznego,które-
goczłonkowiepowiązanisąsilnymiwięzamiwewnętrznymi(zawodowymi,
11
WliteraturzeeuropejskiejodialektachspołecznychzwanychsocjolektamimówiłB.Si-
gurt:nByćmoże,socjolektyodgrywajądziśpierwszoplanowąrolęwprocesachróżnicowania
językowego,gdyżprzynależnośćdogrupyspołecznejstajesięczynnikiemowielebardziejrele-
wantnymniżpochodzeniegeograficzne.[...]Wariantyspołecznejęzykakorelujązokreślonymi
zawodami,partiamipolitycznymi,wiekiem,płciąitp.Wobrębiedanejgrupyzawodowejwy-
kształcasięczęstospecjalnesłownictwo,nieraztrudnozrozumiałedlaosóbspozagrupy.Dzien-
nikarze,prawnicy,nauczyciele,prawiekażdagrupazawodowamaswójodrębnyjęzyk.Człon-
kowiedanejgrupyposługująsięczęstoskrótami,zwłaszczanaokreśleniezjawiskdoskonale
znanychzainteresowanymiwtajemniczonym.Wśródjęzykówgrupowychtrzebawyróżnićwa-
riantymniejpoprawne,charakteryzującesiędużąilościąwyrazówmodnychiżartobliwych,
częstoprzekomicznychneologizmów.Językitakiezwykłosięzwaćslangami”[Sigurt1975,
133-134].
