Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Filarymądrości
15
przedinternetowej.Jeśliinformacjesąkontrolowaneprzezośrodkiwła-
dzy,wówczasłatwokształtowaćpożądaneprzezniąpoglądy.Internetsta-
nowipozornieobiektywneiwolneźródłowszelkichinformacji.Jednak
odpowiedniesterowanienim,jakpokazująniektóredecyzjepolityczne
wwolnychkrajach,naprzykładwkwestiibrexitu,możeprowadzićdo
niezrozumiałychdecyzjispołecznych.Jeśliźródłainformacjisąkontrolo-
waneprzezautorytarnerządy,wówczaswartościipoglądydużejczęści
społeczeństwsąnieautonomiczne.Dlategomądrośćzakładaotwartość
nazmianętakżewtejsferzeżycia,mimożeprzywiązaniedowyznawa-
nychwartościjestczęstouznawanezaprzejawcnoty.
OstatnimkryteriummądrościwkoncepcjiBaltesajesttolerowanie
niepewności,cowiążesięściślezeświadomościązewnętrznychograni-
czeń.Niedosyć,żewszystkosięzmienia,tocharaktertychzmianczęsto
jestniepewny.Przekonanie,żenowapracabędziedawaćszanserozwo-
jowe,wpraktycemożeokazaćsięzłudne.Obawaprzedzmianąmiejsca
zamieszkaniabywanieuzasadniona,wszystkomożeułożyćsiędobrze.
Tolerowanieniepewnościtonietylkoaspektpoznawczy,alenadewszyst-
koumiejętnośćodnalezieniasięwnowychsytuacjach.
ZaprezentowanywskrócieProjektBerlińskistawiawysokiewyma-
ganiawobecludziokreślanychjakomądrzy.Jegoistotęstanowiąeks-
perckośćwiedzyiwysokipoziomzaawansowaniawkompetencjachpsy-
chologicznych.Wtymsensiejesttokoncepcjadosyćelitarna.Wramach
projektuprowadzonolicznebadaniadotyczącenaprzykładpomiaru
mądrości,októrychbędziejeszczemowa.
Wpolskiejpsychologiirównieżpojawiłysięznaczącepropozycjero-
zumieniamądrości.ObokwcześniejszejpracyZbigniewaPietrasińskie-
go(2001)takąpropozycjąjestbezwątpieniakoncepcjaWiesławaŁuka-
szewskiego(2018,2019).Poszczegółowymomówieniukilkugłównych
podejśćdomądrościautorprezentujewłasnerozumienietegopojęcia.
InspirującsiępracamiwramachProjektuBerlińskiego,przyjmuje,że
podstawąmądrościjestwiedzadeklaratywnaiproceduralnaro-
zumianataksamojakprzezzespółniemieckichuczonych.Wiedzajest
warunkiemmądrości,aleniejestjeszczesamąmądrością.Dobrzespo-
żytkowanaprowadzidotrafnegoobrazuiocenysiebieiświata,tolerowa-
nianiepewnościorazakceptacjiróżnorodnościizmienności.Kolejnym
piętremmądrościsąprzekonaniadotycząceróżnicipodobieństw
orazrelacjimiędzyinteresamiosobistymiipozaosobistymi.Codo
