Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nStare”narzędziainowatekstualność
13
arystotelesowskiej,czytowcelupoddaniatransformacjiwykształconychtam
narzędzi,czyjejnegowania,coskutkowałopropozycjamitakichpojęćjaknnieli-
nearny”czynniearystotelesowski”.Wnurcietejwłaśnierefleksjipojawiąsięba-
daniaJanetMurraynadnarracyjnościąwcyberprzestrzeni,któreniekoncen-
trująsięnagrachkomputerowychjakozasadniczymobiekciebadań,aleraczej
włączająjewobszarszerokopojmowanychtekstówcyfrowych,koncertującsię
natakichpotencjalnychichwłaściwościach,jakiewynikajązsamejnatury
medium(proceduralności,encyklopedyczności,uczestnictwaiprzestrzenno-
ści).WksiążceHamletontheHolodeck.TheFutureofNarrativeinCyberspace
Murrayproponujezarównorozszerzonerozumieniekategoriiinteraktywności,
mieszczącewsobiejejpojmowaniejakouczestnictwawtekście,jakitakieuży-
ciepojęciaopowiadania,któredopuszczajegowariantywność2.
1.2.„Stare”narzędziainowatekstualność
Teoretykiemmediów,któryzauważa,żeodnoszącesiędoliteraturykon-
cepcjeDerridyczyBarthes’awjakiśsposóbantycypujątakiecechynowych
technologii,jaknielinearność,czyreagującynadziałaniaużytkownikasys-
tem,jestGeorgeP.Landow,którywswojejksiążceHypertekst.TheConver-
genceofContemporaryCriticalTheoryandTechnologypodejmujepróbęwyka-
zaniapodobieństwmiędzysposobem,wjakistrukturaliściipoststrukturaliści
opisująświatdrukowanychsłów,ahipertekstemjakoformąelektronicznego
tekstu,realizującąsiędziękinowejtechnologii.Podstawądosnuciaowejre-
fleksjijestspostrzeżenie,żeteoretycyliteraturyposługująsiętymisamymi
terminami,którychużywasiędoopisukomputerowegohipertekstu(sieć,
linki,węzły,ścieżkiś),autorzajmujesięwięctropieniemzależnościmiędzy
teoriamigłoszonymiprzezbadaczyliteraturyinowychmediów3.Abyuniknąć
niepotrzebnegorozmyciapojęciahipertekstuprzezumieszczaniegowkonteks-
tachteorii,zktórychczęśćpoprzedzajegopowstanie(latasześćdziesiąte),
przytoczędefinicjęautorategoterminu,TheodoraH.Nelsona:
Przezhipertekstrozumiemnie-sekwencyjnepisanietekstu,któryrozgałęziasięipozwala
czytelnikowidokonaćwyboru,czytanynajlepiejnainteraktywnymekranie.Zgodniezpo-
pularnymwyobrażeniemjesttoseriablokówtekstówpołączonychzesobąlinkami,które
oferujączytelnikowirozmaiteścieżki4.
2JanetMurray,HamletontheHolodeck,TheMITPress,Cambridge,Massachusetts1997.
3JakojedenzprzykładówpodajeonfragmentksiążkiMichelaFoucault,którykwestionując
pojęcieksiążki,zauważa,żejejgranicenigdyniesądokładniewytyczone:nPozaobszaremzakreś-
lonymprzeztytuł,pierwszezdaniaiostatniąkropkę,pozajejwewnętrznąkonfiguracjąiformą,
którająautonomizuje,mieścisięonawsystemieodniesieńdoinnychksiążek,doinnychtekstów,
doinnychzdań–jestjednymzwęzłówcałejsieci”(MichelFoucault,Archeologiawiedzy,przeł.
AndrzejSiemek,PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa1977,s.46).
4Cyt.za:GeorgeP.Landow,Hypertekst.TheConvergenceofContemporaryCriticalTheory
andTechnology,TheJohnsHopkinsUniversityPress,Baltimore1992,s.3.
