Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Humowskątezę,tookażesię,żeklasycznysplotteologiiifilozofii,który
konstytuowałmetafizykęwjejscholastycznejpostaci,dajesięprzenieść
naniższy(iwcześniejszy)poziomepistemologiczny.Dasięwtedypoka
-
zać,żetometafizykajestufundowananateologiczno-epistemologicznym
podłożutak,iżjakakolwiekkrytycznaingerencjaweńczynizniejnaukę
bezpodstawną,pozbawionąfundamentu.
Chciałbymwtymmiejscurozstrzygnąćpewnąrodzącąsięwątpliwość.
Otóż,mamświadomość,żenarażamsięnazarzutużywaniaterminunteolo-
gia”wnazbytluźnymznaczeniu;żechodzimibardziejoto,cosamnazywam
episteologiąlub-zaHeideggeremiwniecoinnymkontekście-ontoteologią
niżowłaściwąteologię,czylinaukęoBogu,jegoatrybutach,jegostosunku
dostworzenia,dogmatach(wtymwypadkuchrześcijańskich)ipróbachich
obrony,uzasadnieniaczyinterpretacji.Jednakże,nawetjeślitenzarzutjest
częściowosłuszny,faktempozostajeto,żezarównoepisteologia,jakionto-
teologiamająswojeźródławteologiii,cowięcej,logiczniesąodniejbezpo-
średniozależne.Realistyczneontologie,przedstawieniowakoncepcjawiedzy,
ideafundamentalizmuepistemologicznegoorazzgodnościwiedzyiświata,
rozumieniehistoriiikwestiacudówsąwfilozoficznychwykładniachXVII
iXVIIIwiekupochodnewzględemustaleńczystoteologicznych:wrodzonego
pojęcia(istnienia)Bogai/lubjegodedukowalnościzporządkustworzenia,
boskiejprawdomównościnadającejwiedzyprzedmiotowąważność,nienaru-
szalnejdogmatycznościprawdobjawionychczyporządkueschatologicznego.
Kiedypiszęoteologii,mamwięcnamyśliniedebatyakademickichteologów,
alecałągamęteologicznychodwołańiusprawiedliwieńobecnąwdyskursach
filozoficznychinteresującychmniemyślicieli.Wątpliwościdotyczącesposobu
rozumieniaprzezemnieterminównjęzykteologiczny”inodwołanieteologicz-
ne”rozpraszachybafakt,żejednegozmodelowychwręczepisteologówupa-
trujęwBenedykcieSpinozie-religijnymateiście,alefilozoficznymteiście.
NiektóreźródłaflozofiHume’a
PiszącTraktatonaturzeludzkiejpodkonieclattrzydziestychXVIIIwieku,
Humezastałwielośćstanowiskontologicznychiteoriopoznawczych:odduali-
zmuDescartes’aiMalebranche’a,idealizmuBerkeleya,materializmuTolanda
iHobbesa,przezholistyczneimetafizycznerozwiązaniaSpinozyiLeibniza,
doLockowskiegokrytycyzmuwobecroszczeńludzkiejwiedzy.Humeczytał
niewielufilozofów
1
,alezatobyłczytelnikiemuważnymiświadomiewybierał
1
JakpiszeTatarkiewicz,nerudycja[Hume’a]byładośćznaczna”,wszakżenbyłaerudycją
wzakresiefaktów,niezaśideiogólnych”(Wł.Tatarkiewicz,Wstęp,[w:]E,XXIII).
Wstęp
13
