Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RozdziałI
Przegla
"dnajistotniejszychdlarozwojugenologiikoncepcjigatunkuprzynosza
"
praceBoz
˙enyWitosz(2005)orazJerzegoBartmińskiegoiStanisławyNiebrzegow-
skiej-Bartmińskiej(2009).Role
"kompetencjigenologicznejwdefiniowaniugatunku
podkreślaja
"AnnaDuszak(1998)iBoz
˙enaWitosz(2005).ZdaniemA.Duszak
gatunekto,,wzorzeccechpoje
"ciowych,pragmatyczno-interakcyjnychiformalnych,
któryuczestnicydanegozdarzeniakomunikacyjnegoidentyfikuja
"jakoreprezen-
tatywnydlaokreślonegotypuzachowańspołecznychije
"zykowych,,(Duszak1998,
218–219).Gatunekjestskładnikiemkompetencjikomunikacyjnej–podkreśla
B.Witosz(2005,115).AutorzyTekstologiizauwaz
˙aja
",z
˙egatunekjestwzorcem
tekstowym,stoja
"cymmie
"dzytekstemem7aaponadgatunkowymimodelamikom-
pozycyjnymi.Pojmuja
"zatemgatunekantropologicznieihistorycznie,
,,wduchu
etnolingwistykikognitywnej,badaja
"cejsposobypodmiotowejkonceptualizacji
świata,,(Bartmiński,Niebrzegowska-Bartmińska2009,141).
1.2.Poje
.ciegatunkuwfolklorystyce
Folklorystykapolska,główniewzakresieterminologii,wyrosłazliteraturoznaw-
stwa(zob.Simonides1981,331).JolantaŁugowskazauwaz
˙a,z
˙e,,zawodneinie
ujmuja
"cecałościzjawiskaokazuja
"sie
"próbyujmowaniaistotygatunkuzewzgle
"duna
jednowybranekryterium:np.treści,schematufabularnego,stosunkudorzeczywis-
tościitp.,,(Ługowska1981,13).Podobnetrudnościzauwaz
˙aEwaKosowska
(Kosowska1985,7).Podstawygenologiifolklorystycznejdałykoncepcjedwóch
badaczyrosyjskich:WładimiraProppaiWiktoraGusiewa.
WiktorGusiew(1974)zwracałuwage
"nautrwalonywgatunkuobrazrzeczywis-
tościoraztypoweśrodkiikompozycje
".Gatunektowedługniego,,formacja
stosunkowoelastyczna,charakteryzuja
"casie
"jednościa
"formyitreściorazpodobieńs-
twemproblematyki,podobieństwemśrodkówobrazowo-artystycznychispołeczno-
-obyczajowychfunkcji,,(Gusiew1974,141).
Analizuja
"cproblemybadaniaiklasyfikacjigatunkówfolkloruwpracachW.J.
Proppa,JolantaŁugowskazauwaz
˙adwojakierozumieniepoje
"ciagatunku.Gatunek
moz
˙ebyćwie
"cpojmowanyprzezProppajako:
1)kategoriatypologicznasłuz
˙a
"casystematyzacjitekstów,tworzeniuponadindywi-
dualnychcałościnapodstawiewspólnychdladanejgrupydziełcechichbudowy,
2)specyficzny,,zestrójdyrektyw,,,wskazańreguluja
"cychsposobyartystycznego
wypowiadaniasie
".Jestonwówczaskategoria
"semantyczna
"(Ługowska1977,38).
Naistote
"gatunku,zdaniemProppa(1977),składaja
"sie
":rzeczywistość,jakaznalazła
wnimswojeodbicie,środkizapomoca
"którychzostałaonaodzwierciedlona,ocena
przedstawionejrzeczywistości,formywyrazusłuz
˙a
"cetejocenie(Propp1977,52).
7aTekstemdefiniuja
"jakowzorzectematyczny,logiczno-semiotyczny,intencjonalnyikompozycyjny
lez
˙a
"cyupodłoz
˙ajednostkowychwielowariantowychtekstówkliszowanych(Bartmiński,Niebrzegow-
ska-Bartmińska2009,57).
