Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI
klasycznedziśsystematyki,np.JulianaKrzyz
˙anowskiego,uwzgle
"dniaja
"podział
tekstówprozyludowejna:baśńmagiczna
",bajke
"nowelistyczna
",kawałyianegdoty,
bajkiajtiologiczneorazopowieściwierzenioweipodania.
Wniektórychopracowaniachtekstówfolkloru,np.uDorotySimonides(1969),
DionizjuszaCzubali(1985),spotkaćmoz
˙narozróz
˙nienieopowiadańludowychna
tradycyjneiwspółczesne.WprowadzajeDorotaSimonides,stosuja
"ckryterium
temporalnelubtematyczne.Zawspółczesneuznajetekstynagraneporoku1945
(Simonides1969,199).Dodatkowekryterium,zdaniemSimonides,moz
˙estanowić
obecnośćfantastyki(wopowieściachtradycyjnych:bajce,podaniuianegdocie)lub
realizmu(wtekstachwspółczesnych:opowiadaniachzz
˙ycia,opowieściachrealis-
tycznychonadzwyczajnych,szcze
"śliwychlubtragicznychwydarzeniach,opowiada-
niach-wspomnieniach,opowieściachnieprawdopodobnych,opowiadaniachkomicz-
nych,tzw.meteorytach).,,Wśródnowychbrakjakiejśnowejformyczygatunku.Sa
"
tonowetreściwstarejformie,,–piszeSimonides(1969,200).
Innekryteriumpodziału,tzn.aktualnośćiobecnośćwz
˙ywymobiegu,wzia
"łpod
uwage
"DionizjuszCzubala.
,,Folkloremhistorycznymjestwszystkoto,cowyszło
zz
˙ywegoobiegu,costałosie
"repertuarembiernymiconiejestkontynuowaneprzez
nowepokolenie,,(Czubala1985,18).Dotekstówtradycyjnychzalicza:baśnie,
ballady,pieśninowiniarskie,zagadki,formułymagiczne.Dlafolkloruwspółczes-
negocharakterystyczne,zdaniemCzubali,sa
":z
˙artyianegdoty,opowieścizz
˙ycia,
sensacje,współczesnewyraz
˙eniaparemiologiczne,pieśni.
3.1.Bajka
Bajkaludowajestgatunkiemnajcze
"ściejanalizowanymprzezliteraturoznawców
ifolklorystów.Traktowanajestwówczasalboholistyczniebezuwzgle
"dniania
ipodkreślaniaróz
˙nicmie
"dzyróz
˙nymijejodmianamialboprzeciwnie,przedmiotem
szczegółowychanalizstajesie
"bajkamagiczna,nowelistycznaitd.14
Etymologia.Punktemwyjściadowieluanalizjestwyjaśnianieetymologii
wyrazubajka.Naetymologie
"te
"zwracaliuwage
"m.in.JulianKrzyz
˙anowski(1965)
iStanisławaNiebrzegowska-Bartmińska(2002,2007).Etymologiapoła
"czona
zanaliza
"potocznychfrazeologizmów(Niebrzegowska-Bartmińska2002,2007)
wskazujenastosowanieokreślenia‘bajka,dlawiadomościzmyślonychiniepraw-
dziwych.
Definicje.Bajkajestwyrazemkłopotliwym,jakpiszeJulianKrzyz
˙anowski
(1965,26),zewzgle
"dunaswa
"wieloznaczność.AutorSłownikafolklorupolskiego
podajeczterydefinicjebajki,wzalez
˙nościodprzyła
"czanegodonazwygatunkowej
14Przedmiotembadańwostatnichlatachsa
"poszczególnetypybajek:magiczne(Stanisława
Niebrzegowska-Bartmińska2002,2007,IwonaRzepnikowska2002,2005)oraznowelistyczne(Violetta
Wróblewska2002,2007).
