Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.1.Je
.zykoznawczekoncepcjegatunku
RozdziałI
Gatunekmowystałsie
"wostatnichlatachprzedmiotemintensywnychbadań
lingwistów.Problematycegatunkówmowypoświe
"conokonferencjenaukowe
wKatowicachwlatach1999i2002,którychpokłosiemsa
"dwatomypublikacjipod
redakcja
"DanutyOstaszewskiej.Odmianyfunkcjonalneje
"zykówigatunkitekstówto
takz
˙etematzorganizowanegowewrześniu2008rokuwOpoluLXVIZjazdu
PolskiegoTowarzystwaJe
"zykoznawczego.
Je
"zykoznawcyzajmuja
"sie
"nietylkoteoretycznymipodstawamigenologii,aletez
˙
analizamikonkretnychgatunkówmowy6.Jednocześniebadaczepodkreślaja
"trudno-
ściwdookreśleniuistotygatunkuzewzgle
"dunajegonieostrość(Witosz2001a,70).
Pocza
"tkilingwistycznymbadaniomnadgatunkamimowydałMichaiłBachtin
(1979/1986)7.Zanajwierniejsza
"kontynuatorke
"badańBachtinanagrunciepolskim
uznawanajestAnnaWierzbicka(1983,1999),którarozpatrywałagatunkimowy
wzalez
˙nościodkultury.AnalizyWierzbickiejopieraja
"sie
"naelementarnych
komponentachillokucyjnych,odpowiadaja
"cychprostymaktomumysłowymludzi
mówia
"cych.Kaz
˙dygatunektowia
"zkaaktówmentalnych.
ZarównoteorieM.Bachtina,jakiA.Wierzbickiejznalazłyinadalznajduja
"albo
zdeklarowanychichkontynuatorów,albowyraźnychdyskutantów.Je
"zykoznawcze
rozwaz
˙anianadgatunkiemmowypodzielićzatemmoz
˙nanadwanurty:uje
"cie
strukturalistyczneifunkcjonalne.Pierwszynurt,traktuja
"cygatunekjakozespółcech
strukturytekstu,dziśwczystejformierzadkojestkontynuowany,jegoślady
odnaleźćmoz
˙nawuje
"ciuUrszuliZ
˙ydek-Bednarczuk(2005).Uje
"ciefunkcjonali-
styczne,opieraja
"cesie
"naustaleniachBachtina,znalazłolicznychzdeklarowanych
naśladowców(AnnaDuszak1998,AleksanderWilkoń2002,GrzegorzGrochowski
2004,Boz
˙enaWitosz2005,aprzedewszystkimAnnaWierzbicka1983,1999).
Wśródkoncepcjiopartychnabachtinowskiejteoriigatunkuzauwaz
˙alnesa
"dwa
nurtywpodejściudoniego:1)gatunekjakozdarzeniekomunikacyjneuBoz
˙eny
Witosz(2005),AnnyDuszak(1998);oraz2)gatunekjakozespółkonwencji
kulturowych(JerzyBartmiński1990a,1992,1998a),JanMazur(1990),ArturRejter
(2000,2002),MariaWojtak(2004)iin.).
Wyraźna
"polemika
"zustaleniamiBachtinasa
"praceAleksandraWilkonia,który
tezieogatunkowymnacechowaniuwszystkichnaszychwypowiedziprzeciwstawia
6Analiziegenologiczniejpoddanom.in.testament(Z
˙migrodzka1997),reportaz
˙(Rejter2000),
ogłoszenietowarzysko-matrymonialne(Sobstyl2002),rozprawe
"sa
"dowa
"(Rzeszutko2003),ogłoszenie
(Wołk2007),ksia
"z
˙ke
"kucharska
"(Z
˙arski2008),aktnotarialny(Dunin-Dudkowska2010).
7ZdaniemBachtinamówimywyła
"cznieprzyuz
˙yciuokreślonychgatunkówmowy–,,konkretnych,
tzn.wzgle
"dnietrwałychpodwzgle
"demtematycznym,kompozycyjnymistylistycznymtypówwypowie-
dzi,którekształtuja
"sie
"wzalez
˙nościodfunkcji(naukowej,technicznej,publicystycznej,praktycznej,
obyczajowej)orazspecjalnych,właściwychkaz
˙dejsferze,okolicznościobcowaniaje
"zykowego,,(Bachtin
1979/1986,354).
