Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
DEBATA.RETORYKADLADEMOKRACJi
2.2.Debatajakonarzędziepoznania
Debatałączysięzzagadnieniempotencjałupoznawczego.Jakometodadoskonaleniaspo-
sobówzdobywaniawiedzyodstarożytnościzwiązanabyłazfilozofią.Jejspecyfikęiwalory
wsposóbszczególnyodsłoniłydialogiPlatona,metodyczniezaśzostałaopracowanaprzez
Arystotelesa(Gondek,Kiereś-Łachwtymtomie).Wscholastycenatomiastprzybrałapostać
dysputuniwersyteckich,dziękiczemudoskonaliłsięjejpotencjałdydaktyczny.Wśrednio-
wiecznychuniwersytetachstosowanometodędysputacjijakodojściadorozstrzygnięcia
kluczowychkwestiiteologicznychifilozoficznych.Rozdziałypoświęconedysputomscho-
lastycznym(Ryszka-Kurczabwtymtomie)idebatomwyznaniowymwRzeczypospoli-
tejObojgaNarodów(XVI-XVIIw.)(Ryszka-Kurczabwtymtomie)obrazująporządek
irytuałyakademickiegosporu.Zarównodysputacjereligijne,jakisporyintelektualistów
miałyrygorystyczneformyprzebiegu.Zgodniezpowszechnymmniemaniembyłotonarzę-
dzie,którewprzypadkurozbieżnychopiniipozwalałoustalić,cojestprawdą,acofałszem.
Wiedzanatematuniwersyteckichkorzenidebatyintelektualnej,organizowanejdlacelów
poznawczych,stanowiznakomitezapleczedlauzasadnieniapropagowaniapodobnychform
wewspółczesnychszkołachiuniwersytetach(GondekiKiereś-Łachwtymtomie).
3.Wymiarydebaty
Historycznyrozwójdebatywjejdługiejgatunkowejewolucjiwróżnychkulturachdemo-
kratycznychjesttematem,któryjeszczeczekanabadaczy-pasjonatów.Wymagabowiem
pogłębionychstudiówhistorycznychzzakresurozwojuinstytucjispołecznychipoli-
tycznychorazrozwojuretorycznejedukacjiwkrajach,wktórychdebatępielęgnowano.
Możemynatomiastobserwowaćżyciegatunkutuiterazwperspektywiewspółczesnych
trendówkomunikacyjnych,abyokreślić,jakgatunektensięrozwija.
Współczesnyrozwójdebatymożemyrozpatrywaćwtrzechwymiarach:
yedukacyjno-konkursowym;
yinstytucjonalnym;
yspołecznym.
Wprowadzenietegopodziałupozwalaobjąćkrytycznąpercepcjąrozwójgatunku
wokresiejegospołecznegoprzyswajania(doskonaleniasięwnim),wokresiejegostoso-
waniawinstytucjachdemokratycznych,awreszciepraktykowaniawdyskursiepublicz-
nymwzorówzachowańocharakterzekonfrontacjiopozycyjnychideiipropozycji
rozwiązań.
3.1.Wymiaredukacyjno-konkursowy
Debatyzpierwszegopoziomusązjawiskiemniebywaleróżnorodnymiwykazujązdolno-
ścidowielorakichtransformacji.Istotnymelementemtegowymiaru,wyróżniającymgo
odpozostałych,jestdebatowanienadteząwymyślonąnapotrzebyrozegraniasporu.
Wszystkojedno,czyweźmiemypoduwagędebatęwklasie,czynaturnieju-wobuwypad-
kachcelemjestsamorozgrywaniesporu,arozstrzygnięciewpostaciprzyznaniaracjiktórejś
