Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.
UNiWERSUMDEBATY.SŁOWOWSTęPNE
13
debat.Ułatwiaorganizacjęwydarzeniaiprzestrzeniwokółniego,dającszansęnalepsze
zrozumienieceludebatyitakiejejuporządkowanie,abypowstającewjejramachinterak-
cjeprowadziłydokształtowaniapożądanychnawykówieliminowaniazachowańdysfunk-
cyjnych.Donajważniejszychkomponentówcharakterystykigatunkunależą:
ypodmiotsprawczy(organizator);
ykwestiasporna;
yporządekdebaty;
yaudytorium;
yorganizacjarytuału.
Elementytezostanądalejpokrótceomówione.
4.1.Podmiotsprawczydebaty
Czynnikorganizatorajestistotnydlawyodrębnieniadebatyjakogatunkuretorycznego.
Pozwalaodróżnićjąodinnychdialogowychgatunkówinterakcyjnych(Walton1999:
169-185),któremogąbyćorganizowaneprzezjakieśinstytucje,aleniemuszą.Wprzeci-
wieństwiedodyskusji,rozmowy,negocjacji,deliberacji,któremogąodbywaćsięzarówno
wsferzepublicznej,jakiprywatnej,debatajestzorganizowanąinterakcją,którąinicjuje
jakiśpodmiotsprawczy.Niemusinimbyć,ibardzoczęstoniejest,uczestnik(uczest-
nicy)debaty.Częstojesttoosoba,instytucja,organwładzy,któredebatęzwołujączy
przygotowują.Warunkisytuacyjnesąróżnedlakażdegoztypówdebat.Możnapowie-
dzieć,żekażdazdebatnależydoinnegoceremoniału(sądowego,parlamentarnego,kam-
panijnegoetc.).Parlamentarzyścizracjipełnionegomandatusązobowiązanidoudziału
wdebatachsejmowych.Jesttoobligacjatyleżsytuacyjna(wprowadzanieregulacjipraw-
nych),cozawodowa(koniecznośćreprezentowaniaspołeczeństwazuwaginauzyskany
mandatwyborczy).Debatasądowawpisanajestwstrukturękontradyktoryjnościprocesu
sądowego.Obydwiestrony,uczestniczącwsporze,sązobowiązane,byprzedstawićiuza-
sadnićswojestanowiska.nOrganizatorem”debatywtymprzypadkujesturządsędziow-
ski.Debataprzedwyborczawtelewizjimożebyćinicjowanaprzezstronybiorącewniej
udział,aleniekoniecznietakbyćmusi.Debatęmożeorganizowaćstacjatelewizyjna,jak
tojestwwieluprzypadkachdebatpolskich.Organizatoremmożebyćosobnypozapar-
tyjnyorgan(CommissiononPresidentialDebates),jaktomamiejscewStanachZjed-
noczonychwprzypadkudebatfinałowych,tzw.wielkichdebatprezydenckich.Debaty
telewizyjnewreszciesąorganizowaneprzezwydawcówprogramówpublicystycznych.
Ichuczestnicywymieniająpoglądyzachęcaniikierowaniprzezmoderatora,któryzarzą-
dzainterakcją.Debatykonkursoweorganizowanesąprzezinstytucjeocharakterzeedu-
kacyjnym.Debatyeksperckieinicjowanesąprzezinstytucje(pozarządowe,rządowe,
uniwersytety,media).Trzebapodkreślić,żepodmiotorganizującydebatęniezajmuje
stanowiskawsporze.Udostępniajedyniepoledoprezentacjistanowisk.Wprzypadku
debatsądowychiwwiększościkonkursowychpowołujeonarbitra,któryspórrozstrzyga.
Organizator-podmiotsprawczydebatyjestkomponentemgatunkuistotnymzpunktu
widzeniaosiąganiacelówkomunikacyjnych,dlategowymagauwzględnieniaprzyanalizie
