Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Proporcjonalnemetodypodziałumandatów
pomiędzyokręgiwyborcze
I
1.1.Ryshistoryczny
Problemproporcjonalnegopodziałumandatówpojawiłsięstosunkowowcześnie,bo
jużwlatachdziewięćdziesiątychXVIIIwieku,idotyczyłpodziałumandatówpo-
międzyposzczególnestanywIzbieReprezentantówUSA.KonstytucjaStanów
Zjednoczonychwymagabowiem,abyniższaizbaparlamentubyłapodzielonapo-
międzyposzczególnestanyproporcjonalniedoliczbyichludności,apodziałbył
aktualizowanycodziesięćlatnapodstawiewynikówspisuwyborczego.Swojeme-
todyopracowalisekretarzskarbuAlexanderHamiltonisekretarzstanuThomas
Jefferson.WlatachtrzydziestychXIXwiekupowstałypropozycjeJohnaQ.Adamsa
iDanielaWebstera.WEuropiepierwszyquasi-proporcjonalnysystemwyborczy
opracowałDuńczykCarlAndrae–zastosowanogowroku1855wpierwszychduń-
skichwyborachparlamentarnych.Metodętędopracowałangielskikonstytucjonalista
ThomasHarew1857roku.TęzkoleizmodyfikowałniemieckimatematykHorst
Niemeyer,codoprowadziłodopowstaniastosowanegododziśsystemuHare’a-
-Niemeyera.W1878rokubelgijskimatematykVictorD’Hondtstworzyłmetodę
nazwanąjegonazwiskiem,mimożeokazałasięidentycznazmetodąJeffersona.
ZkoleimetodaHare’a-NiemeyerajestrównoważnametodzieHamiltona.Podobnie
metodaSainte-Laguë’aspopularyzowanaw1910roku[Colomer2004]istosowana
dodziśnaŁotwie,okazałasięrównoważnazmetodąWebstera.PierwszewEuropie
ściśleproporcjonalnewyboryzgłosowaniemnalistypartyjneprzeprowadzono
wSzwajcariiw1891roku,wBelgiiw1899rokuiwFinlandiiw1906roku[Bana-
szak1999].
Pierwszepoważnebadaniewłasnościmetodproporcjonalnychpojawiłosię
wpracachHilla[1911],Huntingtona[1921,1928]iWillcoksa[1916].Zpracwspół-
czesnychwartowymienićpraceBalińskiegoiYounga[Baliński,Young1974,1980;
Young2003].
Wpolskiejliteraturzemożnasięspotkaćzpodobnąproblematyką(np.[Bana-
szak,Preisner1992;Żukowski1997]),alepracetemającharakterprawniczy
iniezbytwielemówiąowłasnościachposzczególnychmetod.Wtakichpracachjak
HołubcaiMercika[1992]orazGolańskiegoiKasprzyka[1998;1999]opisanesą
dokładniestosowanealgorytmy,alenatematichwłaściwościjestniewiele.
Zkoleiwinnychpracachautorzyopisywaliwpływwyborumetodypodziałunakoń-
