Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nazewnictwobotaniczne
XXI
Nazwytaksonówniższychodgatunku,kultywarówigrupkultywarów
Najczęściejspotykanewpracachbotanicznychtaksonyorandzeniższejodgatunkutopodgatunek,odmiana
iforma.Podgatunek(nłac.nsubspecies”)towariantgatunku,którytworzywyraźne,odrębnepopulacjeodużym,
nregionalnym”zasięgu;odmianę(łac.nvarietas”)charakteryzujenmniejszamoc”-zasięgtakiegowariantujest
tylkolokalny.Rozgraniczenieobutychtaksonówniejestostre;współcześniebotanicywEuropiestosująraczej
rangępodgatunku,awyraźnierzadziej-odmiany.Formatomodyfikacja,któraobejmujegrupęosobnikówiktóra
wpopulacjachgatunkuprzytrafiasięsporadycznie;takieroślinyróżniąsięodtypowychjednącechą,przyjmującą
odrębnewartości,lubkilkomatakimicechami.
odmianyuprawne,czylikultywary(złac.ncultus”=uprawiany+nvarietas”),toroślinywprowadzonedo
uprawzewzględunaichcennedlanascechy;roślinytakiemogąmiećbardzoróżnepochodzenie-odznale-
zionychwstaniedzikimalbowuprawieporośliny,któresąefektemcelowejhodowli.Cechy,którewyróżniają
danykultywar,niekonieczniemusząbyćnwidoczne”,mogątobowiembyćwaloryfizjologiczne,biochemiczneitp.
Tworzenienazwkultywarowychrządzisięwielomazasadami,niżejwymienimyważniejsze.
odroku1959nowonadawanenazwykultywarówmusząpochodzićzjęzykównowożytnych,aprzywyborze
słów,któremająbyćelementamitakichnazw,trzebabraćpoduwagęszeregograniczeń.Nazwytepiszesiędużymi
literamiiujmujewpojedynczycudzysłów-jesttojedynypoprawnysposóbzapisu.Nazwiskohodowcyczyosoby,
którawprowadziłakultywardoupraw,niejestelementemnazwy.Gdywspółcześniezdecydujemytraktowaćjako
kultywarroślinęopisanąwramachnazewnictwaczystobotanicznego,itoprzed1959r.,jejdawnanazwa-mimo
żelatynizowana-pozostajenazwąkultywarową(np.TiliastellataHartig,opisanąw1851r.,współcześnietraktuje
sięjakoTiliaamericanaL.CStellata’).
Nazwękultywaruumieszczasięczasembezpośredniopookreśleniurodzaju;matomiejscewówczas,gdynie
sposóbzaliczyćdanejodmianydokonkretnegogatunku;przykładmogąstanowićroślinyoskomplikowanym,
mieszańcowymlubnieznanympochodzeniu-naprzykładpowojniki,różeczyróżaneczniki(BetulaCHoseri’).
Nazwkultywarównietłumaczysięnainnejęzykinarodowe;wyjątkiemjestsytuacja,gdyoryginalnąnazwę
zapisanoinnymodużywanegowdanymkrajualfabetem,naprzykład-wprzypadkukrajówalfabetułacińskiego
-cyrylicą.Jeślijednak,dlajakiegośpowodu,tłumaczymynazwękultywaruwobrębiejednegoitegosamego
alfabetu,tootrzymujemytakzwanąnazwęhandlową(przykładamisąm.in.dobrzeznanezżyciacodziennego
określeniawielusadowniczychodmiandrzewowocowychiichpłodów).Nazwyhandloweniesąprzedmiotem
regułkodeksunomenklatury;zapisujemyjekapitalikami,nieujmującwżadnegorodzajucudzysłów(Tuja
occidentalisL.PolishGold).
Grupakultywarówtokategoriautworzonapoto,byobjąćwspólnąnazwązbliżonedosiebiekultywary,
najczęściejbardzoliczneibardzopodobne,częstoozagmatwanym,mieszańcowympochodzeniu,zktórymi
spotykamysięnp.wprzypadkużywotników,lilaków,różaneczników,różczypowojników.Kategoriangrupykul-
tywarów”maznaczenieściślepraktyczne;jedenitensamkultywarmożenależećdoróżnychgrup,anazwygrup
wolnotłumaczyćwramachjednegoitegosamegoalfabetu.Gdynazwęgrupykultywarówstosujemyjednocześnie
zkonkretnymokreśleniemodmianyuprawnej,wówczasnazwagrupystanowijedynieinformacjęuzupełniającą
iujmujesięjąwnawias(formagraficznanawiasujestdowolna).Gdynatomiaststosujemynazwęgrupykultywa-
rówsamodzielnieinietowarzyszyjejokreślenieodmianyuprawnej,tonazwygrupynieujmujemywnawias:
PhiladelphusGrupaVirginalis
Philadelphus(GrupaVirginalis)CBouquetBlanc’
PhiladelphusCBouquetBlanc’[GrupaVirginalis].
