Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PINACEAE–SOSNOWATE
14
Wyst.-DalekiWschód,odwsch.Mandżuriiipd.-wsch.SyberiipoPłw.KoreańskiiJaponię(2n=24).Ogrody-wartość
zbliżonadoP.cembra;drzewowytrzymałenamrozyiodpornenachorobyiszkodniki(równieżrdzę),alewrażliwenasuszę;
rośnieszybciejodlimby,alewolniejodwejmutki.WPolscenielicznestaredrzewa.
Pinuspumila(Pall.)Regel-sosnakarłowa.GatunekbliskiP.parviforaiP.cembravar.sibirica,alekrzewiasty,osylwetcekoso-
drzewiny,zrozpostartymi,unoszącymisiękonarami.P.grube,gęstoowłosione;wczasiesilnychmrozówiobfitychśniegówkonary
pokładająsięnaziemi(takżewuprawie);pąkilekkoożywicowane.Li.po5,dł.4-6(-8)cm,odleglepiłkowanelubcałobrzegie,
wyraźniedwubarwne-nagrzbiecieciemnozielone.Szysz.±siedzące,jajowate,dł.4-5cm;łuskiściśleprzylegajądosiebiealbosą
niecorozluźnioneirozchylone,krawędzietarczekwąskie,ostre,zdziobkowatym,ostrympępkiem;nasionajakulimby-uwalniane
wtensamsposób;podobnieużytkowane.
Wyst.-wsch.SyberiaiDalekiWschód(2n=24);odnizinpowysokiegóry,tworzywnaturzejednogatunkowe,gęste,rozległe
ndywany”.Ogrody-wzrostpowolny;krzewodpornynamrozy,światłożądny.
PinusstrobusL.-(sosna)wejmutkał.Drzewowojczyźniewys.do30(-65)m;koronaluźnaiszeroka,zamłodu
stożkowata,wstarszymwieku,wprzypadkudrzewswobodnierosnących,nieregularna,częstozjednostronnie
uformowanym,nzdmuchniętym”przezwiatrywierzchołkiem;konarywdośćregularnychokółkach;korastar-
szychdrzewgłębokospękana.P.cienkieigiętkie,niecoowłosione-drobnoomszoneprzynajmniejusamych
nasadkrótkopędów;pąkidrobne,pokryteżywicą.Li.po5,napędachstojąluźno,dł.5-12cm,bardzocienkie,
miękkie,delikatne,drobnoizrzadkapiłkowane.Szysz.nacienkiejszypule,walcowateizwykleniecowygięte,
dł.10-15(-20)cm,zwykleożywicowane,unasadystopniowosięzwężają,nasadowełuskidrobne,odgięteku
szypule;łuskiwydłużoneicienkie,tarczkimatowe,zpępkiemnakrawędzi-długośćprzynajmniejczęścitarczek
większaodichszerokości;szyszkiotwierająsięszerokojużnagałązkachi,wysypawszynasiona,opadają;nasiona
zdługimskrzydełkiem.
Wyst.-pn.-wsch.rejonyAmerykiPn.(2n=24);wrozległychlasach;sosnabardzoważnagospodarczo.
Lasy-najczęściejunasspotykane,obokdaglezjizielonej,obcedrzewoiglaste;wprowadzaneniegdyśdolasów
europejskich-czegooddawnazaprzestano,zewzględunato,żewejmutkajestwrazzporzeczkami,zwłaszcza
Ribesnigrum,gospodarzemdwudomowejrdzywejmutkowo-porzeczkowej(Cronartiumribicola).Wnaszych
lasachmamyjeszczekilkasetpowierzchnizwejmutką,przeważniesątodrzewostanymieszane;tuiówdzie
zdziczałaiwpełnizadomowiona.
Ogrody-najpopularniejszaunassosnaozdobna;wstarychparkach-dużedrzewa;manajcieńszeliście
spośróduprawianychunassosen,wyróżniająluźnainlekka”korona.Niemaspecjalnychwymagańcodopod-
łoża,którejednakpowinnobyćświeże-wejmutkanieznosisuszy.Rośnieszybciejodinnychsosen,nieźletakże
wwiększych,wielkomiejskichparkach,należyjedynieunikaćsadzenianieopodal-porzeczek.
PinuspeuceGriseb.łł-sosnarumelijska.Drzewowys.do20(-35)m,zamłoduokoronieluźniejszejodkorony
P.cembra,alerównieregularnejiwąskostożkowatej;koradługogładka,dopieronastarychpniachspękana
wdrobnetafelki.P.sztywne,dośćgrube,nagie;pąkinaglezaostrzone,niecoożywicowane.Li.po5,dł.do10cm,
łŁac.nstrobus”instrobilus”,zgr.nstróbos”=wirowanie,wirinstróbilos”=m.in.coświrującegolubnwsobie”skręconego-trąba
powietrzna,fryga,bąk,apotemiszyszka,atodlajejułożonychspiralniełusek.objaśnienienazwynwejmutka”→przypis165.
łłRzymskienpeuce”toodpowiednikgr.npeúkē”=nazwyżywicznychdrzewnagozalążkowychokłującychliściach,wszczególności
kilkuznanychwŚródziemnomorzusosen,m.in.s.rumelijskiej,orazproduktówzichdrewna-żagwi,wioseł,tabliczekdopisania;naukowa
nazwategogatunkujestzatempleonazmem(H.Gams,Föhre,[w:]Ziegler,Sontheimer1979;Frisk2017).nRumelia”todawneokreślenie
bałkańskichkresówimperiumosmańskiego.
