Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PICEA–ŚWIERK
27
Ogrody-wogrodnictwiecenionedlastalezielonych,ciemnych,gęstych,zwykleostrostożkowatychkoron.
Wśródświerkówjestsporogatunkówodpornychnamrozy,omniejszychwymaganiachsiedliskowychniżmają,
dlaprzykładu,jodły,choćwilgotnepowietrzeiświeżeglebysprzyjająrozwojowidrzewwszystkichgatunków.
Systemkorzeniowypłytki.
Kultura-nazwa:łac.npicea”torzymskanazwadrzewaiglastego,aletylkotakiego,którebyłożywiczne,nsmolne”,którego
żywica,pozyskanazdrewna,korylubpęcherzynakorze-mogłaposłużyćjakosurowiecdootrzymywaniasmoły,produktu
ozasadniczymznaczeniudlakonserwacjistatkówiokrętów;chodziłowięcprzedewszystkimoświerkpospolity,sosny(głów-
nieos.nadmorską,P.pinasterAiton)ikilkaśródziemnomorskichjodeł.nPiceus”oznaczałonsmolny”lubnczarnyjaksmoła”,
odnpix,picis”=nsmoła”(nazwaniejednoznaczna,mogłaokreślaćzarównoprodukt,czylismołę,jakisurowiec,którydopiero
służyłdojejwyrabiania,czyliwłaśnieżywicę;łac.npicemcoquere”=odgotowywaniesmoły-Pliniusz,Historianaturalis16:
52)ł.Tookreślenie,takcharakterystycznedlaistotynazwzzakresuprzyrodyożywionejinieożywionejeuropejskiegoświata
starożytnego-nazw,któreoddawałyzastosowanieroślinoraztechnikiizwyczajeznanezżyciacodziennego,przejęlidla
świerkówbotanicyprzedlinneuszowscy,jużwsensiebardzozbliżonymdonaszego,ntaksonomicznego”spojrzenianarośliny.
SEKCJAPICEA
Szyszkiogładkiejpowierzchni,którątworząściśledosiebieprzylegającełuskinasienne,±sztywne,zwyklecałobrzegieizaokrą-
glone.
PODSEKCJAPICEA
Liścienaprzekroju4-kątne,zliniamiaparatówszparkowychnawszystkichściankach.
Piceaabies(L.)H.Karst.-świerkpospolity.Drzewowys.do50mipniudo1,5-2mø;koraczerwonawobrązowa,
łuskowata.P.nagielubowłosione,zwyklebrązowelubczerwonawe;pąkibezżywicy,barwypędów.Li.zaostrzo-
ne,dł.1-2,5(3,5)cm,naprzekrojukwadratowelubboczniespłaszczone,ciemnozielone(bardzorzadko-sinawe),
wszystkieichściankipołyskują.Szysz.walcowate,dł.do20cm,zwisłe;łuskinasiennedośćsztywne,różnego
kształtu,zwyklejęzyczkowatowydłużoneiząbkowane,aleizaokrąglone-tylkozrzadkaszczytoweichczęści
silnieodgiętekunasadzieszyszki.
Wyst.-odEuropypowsch.Azję(2n=24);wśrodk.ipn.Europiepodgat.nominatywny,P.abiessubsp.abies
(P.excelsa(Lam.)Link;łac.nexcelsus”=wysoki,wyniosły),opędachnagichlubtylkonieznacznieowłosionych
iszyszkachdużych,dł.10-15(-20)cm,złuskamizwyklewydłużonymi;jedynyrodzimygatunekświerka,bardzo
zmienny(pokrój,liście,kwiaty,szyszki).Występujewpd.ipn.-wsch.Polsce;największezagęszczeniejegostano-
wiskorazjegooptimumekologiczneprzypadanagóry,gdzieświerkpospolityjestniemaljedynymgatunkiem
budującymdrzewostanygórnoreglowychświerczyn;jakogatunekdomieszkowywystępujeteżm.in.wdolnore-
glowychborachmieszanychzjodłą,atakżenaniżu,jakodomieszkowygatuneklasówliściastych.Znacznerozrze-
dzeniestanowiskświerkanaNiz.Mazowiecko-Podlaskiejległoupodstawkontrowersyjnejteoriiowystępowaniu
łF.Dmochowski(1830)oddałWergiliuszowenpiceae”(Eneida6:180-182:nprocumbuntpiceae,sonatictasecuribusilex/fraxineaeque
trabescuneisetfissilerobur/sciduntur”),drzewa,którychdrewnoszło,oboksurowcazwieluinnychdrzew,nabudowęokrętów,niejako
nświerki”,ale-nsosny”,tłumacząctewersytak:npadająsosny,jęcząjodłypodtopory/balezjesionów,dębyklinaminiezłomne/rozsa-
dzają”.omówieniesposobówpozyskiwania,otrzymywaniaoraznazw-żywic,smołyiżywicznychdrzew:J.André,Larésineetlapoixdans
l’antiquité,techniqueetterminologie,nL’AntiquitéClassique”33:86-97,1964;H.Gams,Fichte,[w:]Ziegler,Sontheimer1979;R.Meiggs,Trees
andTimberintheancientMediterraneanWorld,1989;Ernout,Meillet2020.
