Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rozdział1.Konfliktynarodoweietniczne-perspektywateoretyczna.
władzynadanymterytoriumitd.)(Mucha1996,s.32–33).Zarazemwedługcytowane-
goautorakonfliktyetnicznesąjednymztypówkonfliktówkulturowych(tamże,s.36).
Innadefinicjakonfliktównarodowościowych(wtymwypadkusłowotomożna
traktowaćjakosynonimsłowa„etnicznych”),pozostającawtymsamymnurcie,brzmi
następująco:konfliktynarodowościowepojawiająsięwtedy,„gdyosiągnięcieprzez
jednągrupęcelówuniemożliwiajednocześnieinnejgrupierealizacjęjejcelów.Wwy-
nikuuświadomieniasobieprzeztegrupysprzecznościinteresówdochodzidopowsta-
niamiędzynimistosunkuwrogości,któryzkoleimożebyćprzyczynąpodjęciaprzez
jednązespołecznościdziałańzmierzającychdozneutralizowania,zniszczenialubwy-
eliminowaniarywala”(Habrat1996,s.46).Jesttodefinicjabardzopodobnadoprzy-
toczonejdefinicjikonfliktuspołecznego.Jeżelisprzecznośćinteresówmasięprze-
kształcićwaktywnąwrogość,tomusionadotyczyćsprawfundamentalnych.Autorka
cytowanejdefinicjikonfliktunarodowościowegowskazujenadwapodstawoweczyn-
nikiwywołującetozjawiskospołeczne:1)„sporyoterytoriumprzynależnegrupieet-
nicznejstanowiącejtrzondanegonarodu”oraz2)„napięciawokółmiejscgrupmniej-
szościowychwsystemiegospodarczym,politycznympaństwa”(tamże,s.51).
Zacytowanadefinicjawskazujewprawdzienaobiektywne(terytorialno-ekono-
miczneorazpolityczne)przyczynysprzecznościinteresów,aleniedokońcauwidacz-
niaznaczeniesferywyobrażeńspołecznych.„Negatywnejsiły”dlaanimozjinarodo-
wościowychdostarczaćmożebowiemrównieżkryzysekonomicznyniezwiązany
zrealnąsprzecznościąinteresówmiędzygrupamietnicznymi.Ideatanawiązujedo
mechanizmówkozłaofiarnego.
Zarysowanewyżejogólnezastrzeżeniadotraktowaniakonfliktuetnicznegojako
pewnegotypukonfliktuspołecznegopozwalająnaprzywołanieprzeciwnegosposobu
traktowaniakonfliktuetnicznego.SławojSzynkiewiczpoanaliziespołeczno-politycz-
negopodejściadokonfliktuzauważa:„Takiepostawieniesprawynietylkosprowadza
problemnapłaszczyznępolityki,aleteżujmujegozperspektywyinteresówwładz
państwa.Tymczasempunktemwyjścia(przynajmniejdlaetnologa)winienbyćinteres
egzystencjalnygrupyinicjującejlubuwikłanejwkonflikt,gdyżtutkwisednoispora
częśćodpowiedzinapowyższepytania.Takwięcwpierwszymrzędzienależyspraw-
dzić,jakieniepokojeległyupodłożakonfliktu(lubmogągowywołać).Będątopyta-
niaemiczne,czylipochodząceodsamychuczestników,definiująwięcpośredniostronę
wkonflikcie”(Szynkiewicz1996,s.21).Natejpodstawiedefiniujekonfliktetnicznyja-
ko„mobilizacjęipodjętewjejwynikudziałania,powstałenaskutekuświadomionego
zagrożeniadlatożsamościetnicznejgrupy”(tamże,s.22).
Podkreśleniewymiaruegzystencjalnegoroszczeńgrupyisamegokonfliktuwydaje
siębardzouzasadnione.AnthonyGiddensrozróżniaprzeciwstawienieegzystencjalne
istrukturalne,przyczymtopierwszezwiązanejestzestosunkiemegzystencjiludzkiej
doświatanaturalnego,adrugiezprzemianamisystemówspołecznych(Giddens2003).
KrzysztofKwaśniewski(1994,s.40)nawiązującdotegorozróżnienia,zauważa:„Wy-
dajesię,żekonfliktetnicznynależyzaliczyćraczejdoprzeciwstawieńegzystencjal-
nych,mającychnawiązaniastrukturalnetylkootyle,oileochronairozwójegzystencji
przezspołecznośćetnicznąmusiprzybieraćpostaćzorganizowaną,zaśdążeniedo
