Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładI.Religiaineurologia
37
sprawdzianemdecydującym,tostannietrzeźwybyłbynajwyższąpostacią
ludzkiegodoświadczenia.Jegoobjawieniajednak,jakkolwiekchwilowo
wybitniezadowalające,wpadająwśrodowisko,którepopewnymczasie
odmawiaimpoparcia,Wynikiemrozbieżnościobutychsprawdzianów
jestniepewność,będącaznamieniembardzoczęstymtylunaszychsądów
duchowych.Zdarzająsięchwileuczuciowegoimistycznegodoświadcze-
nia-wdalszymciąguniemałoonichpowiemy-przynoszącezesobą
mocnepoczucieautorytetuwewnętrznegoijakiegośrozświetlenia.Lecz
zdarzająsięonerzadkoiniekażdemu;przytympozostałaczęśćżyciaalbo
niejestznimiwżadnymzwiązku,albodążyraczejdozaprzeczeniaichniż
potwierdzenia.Wwypadkachtychjedniidąbardziejzagłosemchwilina-
tchnienia,gdyinniwoląpoddaćsiękierownictwuwywodówprzeciętnych.
Stądprzykrarozbieżnośćtyluludzkichsądówduchowych;rozbieżność,
którąpoznamybliżej,zanimwykładynaszedobiegnąkońca.
Rozbieżnośćtajednakniedajesięusunąćprzezjakiekolwiekwywody
lekarskie.Dobryprzykładtego,jakniemożliwejesttrzymaniesięwtych
sprawachściślelekarskichwywodów,stanowigłoszonaprzezniektórych
autorówwspółczesnychteoriaochorobliwympochodzeniugenialności.
nGeniusz-powiadadrMoreau-totylkojednazgałęzidrzewaneuropa-
tycznego”
.nGeniusz-powiadadrLombroso-toobjawobarczeniadzie-
dzicznego,odmianypadaczkowej;jestonpokrewnyobłędowimoralnemu”
.
nJeżeliczyjeśżycie-piszep.Nisbet-jestdostateczniesławneijeślizacho-
wanoonimtylewspomnień,żewartostudiowaćjepoważnie,toczłowiek
tennapewnonależydokategoriiludzichorobliwych.Iwartozaznaczyć,
jakoprawo,żeimwiększygeniusz,tymbardziejchory”3.
Leczczyteraz,ustaliwszykuwielkiemuswemuzadowoleniu,żedzieła
geniuszu-toowocechoroby,autorzycizaprzeczająrównieżwartości
tychowoców?Czyznowejdoktrynywłasnejowarunkachegzystencjalnych
wyprowadzilioninowysądduchowy?Czyotwarciezabraniająnampodzi-
wiaćdziełageniuszu?Czymówiąwprost,żeżadenneuropataniemożebyć
nowejprawdyobjawicielem?
Bynajmniej-iichbezpośrednieinstynktyduchowesąwnichdośćsil-
ne,abypowstrzymaćprzedwnioskami,którematerializmlekarskiwypro-
wadziłbybardzochętnie,gdybytylkopozostawionomuswobodęrozumo-
wanialogicznego.Zaledwiejedenzuczniówtejszkołypróbowałzapomocą
3J.F
.Nisbet,TeInsanityofGenius,3ed.,London1893,s.XVI,XXIV.
