Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ANTROPOLOGiADOŚWiADCZENiAWEWNĘTRZNEGOWDZiELEFiLMOWYM
■15■
zmysłówprzezrzeczyzewnętrzne.Tenangielskifilozofwprowadził
rozgraniczenienadoświadczeniazewnętrzneinformująceoświecie
zewnętrznymidoświadczeniawewnętrznebędąceźródłeminfor-
macjioprzeżyciachwewnętrznych.Lockesądził,żecałazawartość
umysłuczłowieka,złożonazwrażeńiprzedstawień(idei)pochodzi
zdoświadczenia,zporuszeńzmysłówprzezrzeczyzewnętrzne.Na-
tomiastzwrażeńwywoływanychprzezpostrzeganieprzedmiotów
zewnętrznychpowstająprzedstawienia(idee),będącemateriałemdla
wewnętrznegozmysłurefleksjiisamoobserwacji.Doświadczeniewe-
wnętrznebyłodlaLocke’amyśleniem,rodzajemΠwewnętrznegoope-
rowaniaideami,gdzieumysłjestczynny,gdzierozważasięcośzpew-
nymstopniemuwagizależnymodwoli”14.
Zczasemdoświadczeniewewnętrznestałosięprzedmiotembadań
psychologów,którzyzaczęliokreślaćjetakżemianemΠdoświadczenia
subiektywnego”15.ΠŚwiatnaszejświadomości,świat,którywswoisty
sposóbistniejeobokrzeczywidzialnych”16stałsięwpracachtakzwa-
nejszkoływürzburskiej,którajakopierwszarozpoczęłabadanianad
procesamimyślenia,przedmiotemeksperymentówzmierzającychdo
jegomożliwienajdokładniejszegoopisu.Stosowanometodybezpo-
średnie,związanezsamoobserwacjąwłasnychprzeżyćzarazpoich
przebiegu,określanemianemΠwewnętrznegospostrzeganiaprzeżyć”
lubΠuważnegoprzeżywania”,orazmetodypośrednieodwołującesię
dowspomnień,przeżyćiskojarzeńsłownych.Głównymskładnikiem
doświadczeniawewnętrznegobyłyprzeżyciatworząceróżnorodny
potokstanów-zjawiskpsychicznych17.
WilhelmDilthey,piszącodoświadczeniuwewnętrznymisposo-
bachjegouzewnętrzniania,dokonałanalitycznegorozdzieleniama-
nifestacjidoświadczenia-ekspresjiżycia,będącychΠwyrazemświata
duchowego”-natrzyklasy.Zgodnieznimpierwszątworząpojęcia,
sądyilogicznetworymyślowe.Uzewnętrznianiedoświadczeńpolega
