Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Warszawa(teatralna)
17
Wielkąpomocąwpodróżowaniuponieistniejącymdziśmieścieokazałysięilu-
strowaneprzewodniki8.DawnastolicaKrólestwaPolskiego,mimopopowstanio-
wychrepresji,wciążnależaładonajwiększychinajdynamiczniejsięrozwijających
miast.Codziennieprzybywałotutaj(iwyjeżdżało)ponadsześciusetprzyjezdnych.
Wielkimatutemprzewodników(zdołączonądonichmapą!)była,opróczczęści
opisowejprezentującejnajważniejszezabytki,obszernaczęśćinformacyjna,do-
tyczącam.in.komunikacji,zakwaterowania,gastronomii,wszelkichusługwraz
zkrótkącharakterystykąicennikiem,wprowadzającazagubionychpodróżnych
wnajdrobniejszetajnikiżyciamiasta.BadaczdziejówWarszawydrugiejpołowy
XIXwiekumaniebywałeszczęściedoznakomitychpisarzy,którzywfelietonach
ikronikachzapisalijejcodzienność.Należytakżepamiętać,iżrzeczywistaakcja
wLalceBolesławaPrusatoczysięwlatach1878-1879.DziałVarsavianaobfituje
wniezliczonąilośćpamiętników,wspomnień,albumów-rozwijającejsięwtedy
dynamicznie-fotografiiorazopracowańhistorycznych9,którepomagająwod-
krywaniumiastaprzeszłości.SzczególnąuwagęzwróciłamnacyklreportażyFritza
Wernicka-niemieckiegodziennikarza,podróżnikaorazautoralicznychprzewod-
nikówturystycznych,któryodwiedziłWarszawęwiosną1876roku,aswojąrelację
opublikowałnałamachnDanzigerZeitung”inSchlesischeZeitung”10.Reportaże
Wernickafascynująwszechstronnościązainteresowańorazujmująwrażliwością
znawcyliteratury,teatruisztukpięknych.Jegopunktwidzenia-reporteradzie-
lącegosięzCzytelnikamiswoimipierwszymiwrażeniami-byłdlamniebardzo
cennyibliski.
Zwiedzającmiasto,zazwyczajwybierasiętrasę,perspektywę,zjakiejpragnie
sięjepoznać.Głównymcelemtejpodróżyjestzbadaniepowiązańmiędzymiastem
aTeatramiWarszawskimiorazustalenieichpozycjiwżyciupublicznymstolicy.
Chciałabymzwiedzićwszystkiemiejscawidowiskteatralnychorazzaobserwować
ispróbowaćuchwycićcharakterystycznyrytmżyciaWarszawy.Wtropieniukon-
kurencjiteatrówrządowychogromnąpomocąokazałsięWacławSzymanowski,
redaktornaczelnynKurieraWarszawskiego”
,dziennikarz,krytyk,tłumaczidrama-
topisarz,człowiekwyjątkowogodnyzaufania-znakomicieorientującysięzarówno
wżyciumiasta,jakiteatru.Natrasietejwyimaginowanejwędrówki,którąpragnę
zakończyćprzedgmachemTeatruWielkiegonaplacuTeatralnym-jakpodczas
każdejdobrzezaplanowanejwyprawy-zostałyrównieżprzewidzianedwadłuższe
postoje.
8
Wpracykorzystamzdwóchwydanychwlatach1868-1880przewodników.Zob.F.Fryze,
I.Chodorowicz,PrzewodnikpoWarszawieiokolicynarok1873-1874,Warszawa1873,iW
.Gomulicki,
IlustrowanyprzewodnikpoWarszawie,Warszawa1880.
9
Donajważniejszychpozycjinależą:S.Kieniewicz,Warszawawlatach1795-1914,Warszawa1976;
B.Prus,Kroniki,oprac.E.Szweykowski,t.1,5,8,11,Warszawa1955-1961;K.Beylin,Jedenrok
Warszawy1875,Warszawa1959;A.Leo,Wczoraj(gawędazniedawnejprzeszłości),Warszawa1929;
A.Zalewski,Towarzystwowarszawskie.ListydoprzyjaciółkiprzezBaronowąXYZ,Warszawa1971;
K.Lejko,WarszawawobiektywieKonradaBrandla,Warszawa1985.
10
FritzaWernickaopisWarszawyz1876roku,oprac.itłum.I.iJ.Kosimowie[w:]Studiawarszawskie,
t.VI,s.296-338,t.IX,s.316-349.
