Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
KRZYSZTOFDYBCIAK
Schaefermarozległy(ponad500kompozycji)ibogatygatunkowodorobek
kompozytorski,m.in.muzykęelektroniczną,którejnieuprawiałKisielewski.Poza
tymniezajmowałsiędramaturgią,alewpozostałychformachgenologicznychgó-
rujenadautoremKompozytorówXXwiekujakopowieściopisarz,felietonista,pub-
licysta,eseista,krytykorazteoretykmuzykiiliteratury,diarysta,reporter.Sprawę
trochękomplikujefakt,iżSchaeferuprawiałtakżetwórczośćplastyczną:grafikę
ihappeningi.Jednakżetrudnozestawiaćobutwórcównawspólnympoziomie,
gdyżliterackoiplastycznieSchaeferfunkcjonujeniewcentrumtychsztuk,lecz
wmarginalnejprzestrzenifolklorupostawangardowego.Świadczyotymjegonie-
obecnośćwpodstawowychpracachocharakterzesyntetycznymiencyklopedycz-
nym:LiteraturapolskaXXwieku.PrzewodnikencyklopedycznyPWN-uorazukazu-
jącasiępodfirmąInstytutuBadańLiterackichPANLiteraturaokresuprzejściowego
1975-19963.Schaefermajednakgrupęswoichzwolennikówibadaczy,którzytrak-
tująjegoliterackidorobekpoważnieiwysokogocenią4.
Ajaksięsprawymająnapograniczuliteracko-plastycznym?Wokresiepowo-
jennymdziałałowtejprzestrzenikilkuwybitnychtwórców.Niektórzyosiągnęli
maestriętylkowpisarstwie,aichmalarskaalborysowniczaaktywnośćświadczyła
raczejoszerokościzainteresowańiwrażliwościniżowkładziewdorobekpolskiej
sztuki;mamnamyśliZbigniewaHerberta,ZygmuntaHauptaiLeopoldaBuczkow-
skiego(tenuprawiałtakżegrafikęirzeźbę).Jedynygroźnykonkurent(choćczło-
wiekłagodny)dopalmypierwszeństwawszerokiejkreatywnościtoJózefCzap-
ski.Malarzwielkiejklasy,większejchybaniżKisielewskiegoklasakompozytorska,
byłteżznakomitympisarzem.JegotomNanieludzkiejziemistałsięklasykąprozy
dokumentalnej,atytułwszedłdotrwałychzasobówsymbolicznychformułpol-
szczyzny,podobniezresztąjakWidzianezgóryKisielewskiego.EsejeCzapskiego
zebranewkilkutomachdorównująwszczytowychrealizacjachesejomifelietonom
Kisiela,aletenprzeważailościowo,cotrzebabraćpoduwagęprzymierzeniukre-
atywności.DiarystykaCzapskiego,znanadotądwefragmentach,apraktykowana
przezkilkadziesiątlat,raczejprzewyższyrozmiaramiipoziomemdziennikKisiela.
Tenuzyskujejednakogólnąprzewagędziękiproziefabularnejrealizowanejwedle
regułkilkugatunków:cyklupowieściowego,powieścipsychologicznej,politycznej
isensacyjnej,opowiadania.
WdrugiejpołowieXXwiekudziałałarównieżgrupatwórcówłączącychlite-
raturęzfilmem.OdstronyliteraturydoszedłdokinaTadeuszKonwicki,tworząc
sporoinadobrympoziomiedziełsztukifilmowej.Historycykinazaliczajągodo
współtwórcówpolskiegofilmuautorskiego,biorącpoduwagętakieutwory,jak
3
HasłanSchaeferBogusław”niemawdrugimtomiewspomnianejjedynejpolskiejencyklopedii
literaturyXXwieku,wydanejwWarszawiew2000rokupodred.A.HutnikiewiczaiA.Lama.Książ-
kaNasiłowskiejukazałasięwWarszawiewroku2006wseriinMałaHistoriaLiteraturyPolskiej”
drukowanejwPWN.
4
BogusławSchaefer-kompozytoridramatopisarz,red.M.Sugiera,J.Zając,Kraków1999;M.Kara-
sińska,BogusławaSchaeferaflozofanowegoteatru,Poznań2002;J.Zając,TeatriflozofaBogusława
Schaefera.Trzyrozmowy,Salzburg1992.
