Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
KRZYSZTOFDYBCIAK
sztuki.Niemożnajednakjegodorobkuplastycznegostawiaćnarównizmuzy-
kąKisielewskiego-rysunkiHerbertanieuczestniczyływżyciukulturalnyminie
wpływałynaprocesartystycznegorozwojuludzkościnawetminimalnie.Chociaż
podkoniecżyciaHerbertmawiałzhumorem,iżrysunkitonajlepszaczęśćjego
twórczości,anieujawniana,żebynieodwracaćuwagiodutworówliterackich(kie-
dyśpowiedziałmi:nMówiliby,żetakizdolnyrysownikminąłsięzpowołaniem
imarnujetalent,piszącwiersze”).Zatojegowerbalnąkreatywnośćmożnaodpo-
wiedzialniezestawiaćzkreatywnościąKisielową.Herbertbyłnietylkowielkim
poetąwskaliglobalnej,alerównieżdramaturgiem,świetnymeseistą,wytrawnym
epistolografem,dotegoautorem(choćniezbytlicznych)opowiadań,reportaży,
dorywczouprawiałkrytykęliterackąiplastycznąorazfelietonistykę6.Kisielewski
niebyłpoetąanidramaturgiem,rekompensowałtoróżnorodnąproząfabularną,
ogromnymdorobkiemfelietonowymipublicystycznym.
JeszczebardziejwszechstronnyliterackobyłrówieśnikKisielewskiego,Czesław
Miłosz,mającywielkidorobekpoetyckiieseistyczny,dotegodwiepowieści,tom
diarystyczny(Rokmyśliwego),publicystykępolitycznąiświatopoglądowąorazkry-
tykęliteracką.Nienapisałtylkodramatówinieuprawiałfelietonistyki,ajegopo-
wieścisąmałosfabularyzowane.Jednakżetrzebaprzyznać,żegórujenadKisielew-
skimwszechstronnościąwprzestrzeniliterackiej,zważywszyjeszczenaniebywałe
bogactwopodejmowanychprzezMiłoszatematów,problemów,stylów,form;np.
brakutworówdramatycznychrekompensujesilnadialogowośćjegoliryki,wielo-
głosowośćtraktatówipoematów,pojawianiesiędialogówwutworachwierszowa-
nych.AutorZniewolonegoumysłuiTraktatuteologicznegotomocnykandydatdo
pierwszegomiejscawkonkurencjiterazrozważanej,naszczęściedlazwolenników
KisielewskiegoMiłoszniezostawiłnicwobszarzeinnychsztuk,ajakzaznaczy-
łemnapoczątku,umiejętnośćtworzeniawramachróżnychświatówartystycznych
przenosiporównawczeocenynawyższypoziom,tojakbyinnaliga.
Dokonajmyjeszczejednegoporównanialiterackiego,którymsprawięprzykrość
StefanowiKisielewskiemu,alecóż,amicusPlato,sedmagisamicaveritas.Wydaje
misię,iżnajwszechstronniejszympisarzempolskimtworzącympoIIwojnieświa-
towej(chybarównieżwcześniej)byłJarosławIwaszkiewicz.MaprzewagęnadMi-
łoszemjakodramaturgibeletrysta-napisałniedwiemałowyrazistefabularnie
powieści,leczkilkarozbudowanychutworówpowieściowychiwielotomowyzbiór
-przeważnieświetnych-opowiadań,jegodziennikmawiększyzakresodkrótko-
okresowychdziennikówMiłoszaiKisielewskiego,apisarstwopodróżniczeniema
odpowiednikauwymienionychpisarzy,choćKisielewskipotrafiłbyćznakomity
wtejdziedzinie,oczymświadcząreportażezAngliiiRumunii(zamieszczonewto-
mieOpowiadaniaipodróże,Kraków1959).ImponującajestIwaszkiewiczowska
umiejętnośćrealizowanianiemalwszystkichtradycyjnychkodówgatunkowych,
6
WszechstronnośćHerbertawidaćszczególniewtomieopracowanymprzezPawłaKądzielęWęzeł
gordyjskiorazinnepismarozproszone1948-1998(Warszawa2001;drugie,poszerzonewydanie-
2008,BibliotekanWięzi”
,t.225).
