Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
KRZYSZTOFDYBCIAK
wspomnieńorazwygłaszaniemprzemówień.Dziękiliterackiemutalentowiosiągał
sukcesypolityczne,stającsięjednąznajwiększychpostaciwXXwieku.
Kisielewskiniewątpliwieprzyczyniłsiędoprzetrwaniakulturypolitycznej
wczasachpanowaniakomunizmu,zwłaszczapewnegostylu,którykontynuował,
wzbogacając,polegającegonałączeniumaksymalizmucelówzrealizmemkonkret-
nychdziałań,dbałościąostyl,wiernegouniwersalnymwartościom,aleteżmak-
symalnieracjonalnego,autokrytycznego,wykorzystującegoefektyhumorystyczne
iwiedzęhumanistyczną.JegowpływunapolitycznąkulturęPolakówniekwestio-
nujechybanikt,nawetniechętnijegoliteraturzeimuzyce.Tendorobekzzakresu
politykiumacniaKisielewskiegowczołówcepolskichtwórcówokresupowojen-
nego.Otejhistorycznej,czylipolitycznejgłównie,roliodgrywanejwkrajupisał
celnieznakomitykrytykliterackiTomaszBurekjużwroku1979,charakteryzując
naszegoarcyfelietonistęjakokogoś:
otyluzmiennychnaprzestrzenidziesięcioleci,choćiuzupełniającychsięobliczach,niby
wesołka,szydercy,wiatrogłowa,humorystywisielczego,nonkonformisty,sowizdrzała,
cynika,dydaktyka,sceptycznegointelektualisty,obrazoburcy,neopozytywisty,przy-
tomnegopragmatysty,mędrca,wróżbity,zdegustowanegoklerka.[...]Kisiel-instytucja;
Kisiel-formaistanducha;Kisiel-deskaratunkudlaspauperyzowanejiprzemieszanej,
aleniespożytej,cudownieodradzającejsiępokolejnychtrzęsieniachziemikulturyneo-
inteligenckiej;Kisiel-wymowneświadectwokontynuacjimiędzyjużodeszłymwkarty
złotejlegendyTamtymDwudziestoleciemanami7.
4.
WkońcowejczęściszkicutrzebazastanowićsięnadzagadkąKisielowejwszech-
stronności.PierwszauwagajestdośćoczywistainiezbytdlaKisielapochlebna.
Wwersjibrutalnejbrzminastępująco:twórczośćmożenajszersza,ponieważnie
najwyższainienajgłębsza.Ciągleponawianewielokierunkowepróbyartystyczne
autoraczterechsymfoniiiCieniwpieczarzewynikałyzjegoświadomości,żenie
osiągałszczytowychrezultatówwsztukach,któreuprawiał.Takwięcwidzęraczej
autoteliczneprzyczynystałychposzukiwańiwrezultaciewszechstronności,anie
zewnętrzne,główniespowodowanerozrośniętymsystememkontroliprodukcjiar-
tystycznejwniedemokratycznychpaństwach,wktórychmusiałżyćautorSprzysię-
żenia.WprawdzieKisielewskilubiłmawiać,azanimpowtarzalitokomentatorzy,
iżgdybyniekomunizmbyłbynnormalnym”kompozytoremipowieściopisarzem,
poświęcającymsięspokojnejtwórczości(znaszejperspektywybadawczejperspek-
tywaniewesoła,ponieważspowodowałobytozacieśnienieobszaruzagospodaro-
wywanegoartystycznie).
Uważam,żenzawinili”-alebyłatozarazemnbłogosławionawina”-niefun-
datorzymarksistowskiegoustroju,lecz...wybitnitwórcypolskiejsztukiwspółczes-
7
T.Burek,Żadnychmarzeń,Londyn1987,s.184(pierwodruk:nZapis”
,lipiec1979,nr11).
