Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28Dzieckozchorobąnowotworową–problemypsychopedagogiczne
tworemstosunkówinterpersonalnych.Początkowoprzenosisięonzmat-
kinaniemowlę,awpóźniejszymżyciujestwywołanyprzezzagrożenie
bezpieczeństwadanejosoby.Opróczpojęcialękuużywanesąpojęciado
niegozbliżone–strach,obawa,trwoga(Bochowic,1985).Pojęcia„strach”
używasięzazwyczajprzyzagrożeniubezpośrednim,aktualnym,natomiast
pojęcia„lęk”przyjegowyobrażeniowejantycypacji.Zbliżonejestteżujęcie
odróżniającestrach–jakoreakcjęwywołanąprzezbodźcezewnętrzne,od
lęku–mającegosweźródłowewnętrzuczłowieka,wjegosumieniuijego
wyobraźni.Jeszczeinneujęcietopojmowaniestrachujakoemocjiprzy
biologicznymzagrożeniu,lękunatomiastjakoemocjiprzyzagrożeniuspo-
łecznym(Obuchowska1983).„Lękjestuczuciemludzi,którzyświadomisą
swegoistnienia”–piszeR.Kohnstamm(1989,s.135).
Możnawymienićkilkatypówlęku.Z.Freud(1975,s.73)wyróżnił:lęk
realistyczny,lękneurotycznyorazlękmoralny.Lękrealnyjest,wedługnie-
go,reakcjąnaspostrzeganieniebezpieczeństwa,tzn.możliwościoczekiwa-
nejiprzewidywanej,jestzwiązanyzodruchemzmierzającymdoucieczki
itrzebanańspoglądaćjakonauzewnętrznieniepopędusamozachowaw-
czego.Jestonobawąprzedrzeczywistyminiebezpieczeństwamigrożącymi
wświeciezewnętrznym;zniegowywodząsiędwapozostałetypy.Lękneu-
rotycznyjesttoobawa,żepopędywymknąsięspodkontroliispowodują,
iżdanaosobazrobicoś,zacozostanieukarana.Lękneurotycznyjestnie
tyleobawąprzedsamympopędem,ileobawąprzedkarą,jakąpociągaza
sobązaspokojeniepopędów.Trzecityp–lękmoralny–jestobawąprzed
własnymsumieniem.Ludzieodobrzerozwiniętymsuperegoczująsięzwy-
klewinni,kiedyzrobiąlubtylkopomyśląozrobieniuczegośsprzecznego
zkodeksemmoralnym,zgodniezktórymzostaliwychowani.
Wpodręcznikachmedycznychistniejąopisytrzechrodzajówlęku
odnoszącesiędoczasu:lękaniesięprzeszłości,lękaniesięchwiliobecnej,
lękaniesięprzyszłości.Międzyróżnymipostaciamilękuzachodząnastępu-
jąceróżnicegenetyczne:lękwitalny,któregoźródłemjestwłasneciało;lęk
realny,wktórymniebezpieczeństwozagrażazestronyświatazewnętrzne-
go;lęksumienia–niebezpieczeństwotkwiwewłasnejpsychice,aźródłem
jegojestkonfliktbardziejprymitywnychibardziejrozwiniętychdążeńiich
sposobówuzasadniania;lękegzystencjalny,wktórymakcentpadananie-
możnośćokreśleniajegotreści;lękpsychotycznyorazlękznamionujący
chorobynerwowe(Hertl,1983,s.63).
