Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy.Chorobaprzewlekła29
Psychologowiewyróżniająlęk–stanorazlęk–cechę.Pierwszycha-
rakteryzujesię
subiektywnymi,świadomiepostrzeganymiuczuciamiobawyinapięcia,któ-
rymtowarzyszyzwiązanaznimaktywacjalubpobudzenieautonomicznego
układunerwowego(Spielberger,1966,za:Sosnowski,Wrześniewski,1987,
s.3).
Drugijestkonstruktemteoretycznym,oznaczającym
motywlubnabytądyspozycjębehawioralną,któraczynijednostkępodatną
napostrzeganieszerokiegozakresuobiektywnieniegroźnychsytuacjijako
zagrażającychireagowanienaniestanamilęku,nieproporcjonalniesilnymi
wstosunkudowielkościobiektywnegoniebezpieczeństwa(Spielberger,1966,
za:Sosnowski,Wrześniewski,1987,s.4).
Powszechnieuznajesięlękzaemocjęjedynieprzeszkadzającąnamwży-
ciu,którejobawiamysięiunikamykonfrontacjiznią.Jednaklękpełnitakże
pozytywnąfunkcję,organizującnaszeżyciepsychiczneinaszezewnętrzne
działanie(Kopczyńska-Tyszko,1999).Pozytywnarolalękurozpatrywana
jestjakosygnałostrzegawczy,któryalarmujeozbliżającymsię,możliwym
niebezpieczeństwie(Kohnstamm,1989),przezcoskłanialudzidozacho-
wańprozdrowotnych(Majewskaiin.,1999).
R.Kohnstamm(1989,s.136–139)pisze,żepojawieniesięsamoświa-
domościnapoczątku2.rokużyciaprowadzidopowstaniacałegoszeregu
lęków.Wtymokresieszczególnieprzerażającesąwszelkiezjawiskanatury.
Pojawiasięlękprzedburzą,huraganem,ciemnością,morzem(1,5roku
życia).Lękwyższegorzędu,wokresienabieraniacorazwiększejsamo-
dzielnościprzezdziecko,toobawaprzedutratąmatki.Dzieciwwieku
przedszkolnymczęstobojąsięśmierci,chociażniezdająsobiesprawyzjej
nieodwołalności.Wtymokresiedziecizaczynająsiębaćwłasnychfantazji
iwymyślonychprzezsiebiestrasznychpostaci.Podkoniecokresuprzed-
szkolnegodzieckocorazlepiejodróżniafantazjęodrzeczywistości,lecz
przynositonoweźródłalęku.Około7.rokużyciazauważasięudzieci
chwilowenasilenielękówiniepewności,któreobjawiasięmiędzyinnymi
bezsennością,nocnymikoszmarami.Autorkazaznacza,żewszystkiedzie-
cilękająsię,leczintensywnośćlękówjestróżna,jakteżróżnajestudzieci
pobudliwośćautonomicznegosystemunerwowego.
