Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENLE
4
PolskinaliniiCurzona(podobniejakina
konferencjiwTeheranie),legalizującponie-
kądwtensposóbskutkiagresjizi7września
i939r.PopodzialeEuropynastrefywpły-
wówPolskaznalazłasięwstrefieradzieckiej,
oddzielonaponadtoodresztyEuropyoku-
powanąprzezZSRRczęściąNiemiec(przy-
szłaNiemieckaRepublikaDemokratyczna).
WedługustaleńPolskamiałabyćpaństwem
silnym,
demokratycznym,
niepodległym
isuwerennym,cowobecakceptacjiZwiązku
Radzieckiegouspokoiłoprzywódcówpaństw
zachodnich,którzytymsamymuznalipro-
blemzazamknięty4.
Ignorującprzebywającychnaemigracji
przedstawicielipartiipolitycznych,3igrud-
niai944r.PKWNprzemianowanonaRząd
Tymczasowy
.PółrokupóŹniej(28czerwca
i945r.)podnaciskiempaństwzachodnich
powstałTymczasowyRządJednościNaro-
dowej,tymrazemzudziałemnielicznych
politykówzemigracji.Wczasiekonferencji
wPoczdamie(lipieci945r.)potwierdzo-
nozasadniczeustaleniazJałty5izwróco-
nouwagęnakoniecznośćjaknajszybszego
zorganizowaniademokratycznychwyborów
powszechnychwPolsce.Wynikiprzeprowa-
dzonychwstyczniui947r.wyborów,jak
ipoprzedzającejereferendum,zostałysfał-
szowane.
Wi948r.PolskaPartiaRobotniczama-
jącawzasadziepełnąwładzęwkrajumusia-
łaradzićsobiezewstrząsamiwewłasnym
kierownictwie.Sekretarzageneralnegopartii
WładysławaGomułkęoskarżonootzw.od-
chyleniaprawicowo-nacjonalistyczne,usu-
niętozestanowiskaiosadzonowareszcie
domowym.i5grudniai948r.naKongresie
ZjednoczeniowymPolskaPartiaRobotnicza
połączyłasięzPolskąPartiąSocjalistyczną
(PPS),tworzącPolskąZjednoczonąPartię
Robotniczą(PZPR).Powstałwtensposób
systemmonopartyjny
.
WósmąrocznicęManifestuPKWN
(i952r.)uchwalonoKonstytucję6,namocy
którejpaństwopolskiezmieniłonazwę
zRzeczpospolitejPolskiejnaPolskąRzecz-
pospolitąLudową.Zlikwidowanourządpre-
zydenta,zastępującgoRadąPaństwa.
Ochroną
komunistycznych
organów
państwazajmowałosiępowołanewi944r.,
adziałającedoi954r.,MinisterstwoBez-
pieczeństwaPublicznego(tzw.Bezpieka,
UB),któregozadaniembyłozwalczanie
opozycji,konspiracji,tropienieprzejawów
odstępstwaodoficjalnejdoktryny.Byłoorę-
żemwładzy,którachciałamiećwpływna
wszelkieprocesyzachodzącewsferachspo-
łecznej,gospodarczejikulturowej.Wkraju
rozpętanoterror,doszukującsięspisków,
zdrady,szpiegostwa,sabotażu.Organizo-
wanoprocesypolityczne,wczasiektórych
przyznawaniesiędonajbardziejfantastycz-
nychwinwymuszanotorturami.Praktykata
byłainspirowanaprzezwschodnichsojusz-
ników(zarównowwojsku,jakiwdbezpie-
cenbyłowielufunkcjonariuszyradzieckich,
tzw.doradców)iznajdowaławieluocho-
czychnaśladowcówwśródrodzimychkadr.
Wnastępnychlatachdążeniewładzydo
totalnejkontrolinadwszelkimiprzejawami
życiaspołeczeństwaijegodoktrynalnego
kształtowaniadoprowadziłodokonfrontacji
zKościołemkatolickim7.
Bezwzględunapodziałypolitycznespo-
łeczeństwospontanicznieiofiarniepodjęło
4TużpokonferencjiwJałciewładzeradzieckiedokonałyakcjiaresztowańzwabionychpodstępemprzywódców
PolskiPodziemnej.WywiezionoichdoMoskwyitampostawionoprzedsądempodfałszywymizarzutami.
Wwynikuprocesupełnegokłamliwychoskarżeńskazanoichnakarywięzieniaod4miesięcydoi0lat.
5UstalonozachodniągranicęPolskinaOdrzeiNysieŁużyckiejorazzaakceptowanoakcjęwysiedleniaNiemców
zziemnowoprzyłączonychdoPolski.RównocześniemiałamiejsceakcjaprzesiedleniaPolakówzewschodnich
ziemanektowanychprzezZSRR.
6dKonstytucjaPolskiejRzeczypospolitejLudowejzwanateżKonstytucjąlipcową,uchwalona22VIIi952r.
opracowanawpierwotnejpostaciwedługwzorustalinowskiejkonstytucjizi936r.iosobiściezatwierdzona
przezJ.Stalina(zjegoodręcznymipoprawkami)łączyłacechyustawyzasadniczejiaktudeklaratywno-propa-
gandowego,legalizowałakomunistyczneustawodawstwoipraktykęwładzypoi944(bezformalnegookreślenia
miejscapartiikomunistycznejwpaństwien;A.Paczkowski,1939–1989,s.i36.Wcześniej,dDniai9IIi947r.
SejmUstawodawczyuchwaliłmałąkonstytucję(ł)głowąPaństwazostałprezydentRP
,wybieranyprzez
Sejmnasiedmioletniąkadencję.PrezydentbyłjednocześnieprzewodniczącymRadyPaństwan;A.Radziwiłł,
W
.Roszkowski,Histori!1945–1990,Warszawai997,s.92.
7WładzekomunistycznepróbowałyrozsadzićKościółodwewnątrz,stawiającnanielicznychoportunistów,tzw.
księżydpostępowychnlubdpatriotówn.MiaławtymrównieżswójudziałorganizacjaświeckichkatolikówdPAXn.
Księżypoddawanorepresjom,aresztującichiwytaczającprocesyzfałszywymioskarżeniami.Bezwzględnain-
gerencjawładzwsprawieobsadzaniastanowiskkościelnych(dekretz9lutegoi953r.)napotkałazdecydowany
sprzeciwhierarchówKościołaicałegoduchowieństwa.Wyrazemtegobyłoogłoszeniememoriałuepiskopatu
podprzewodnictwemkardynałaStefanaWyszyńskiegodNonPossumusn(8majai953r.).Władzezareagowały
brutalnie,aresztującPrymasa25wrześniai953r.,więzionogodopaŹdziernikowejdodwilżynwi956r.
