Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
BożenaKucała
lemyizainteresowania(Joyce2002:3).Najciekawszeprzykładypowieściwik-
torianistycznejtowłaśnieteutwory,wktórychpisarzeświadomiedokonują
zestawieniaobuepok.WspomnianapowieśćFowlesajestpodtymwzględem
modelowa.Decyzjapisarzaoosadzeniuakcjidokładniestolatprzedpowsta-
niemksiążkipodyktowanabyłachęciąukazaniapoczątkówzjawisk,których
skutkimożnaobserwowaćwspółcześnie,czyli-zperspektywyFowlesa-wla-
tach60.XXwieku.Narratorwymieniawydarzeniaiprocesyhistoryczne,które
miałyukształtowaćdwudziestowiecznąmentalnośćiobyczajowość.Narrator-
skiedygresjedoskonaleilustrująprzeświadczeniepisarzaojednoczesnejbli-
skościioddaleniuepokiwiktoriańskiej.Jestonazjednejstronynatyleodległa
ipodpewnymiwzględamiegzotyczna,żewymagaobjaśnieńikomentarzy
narratora,zdrugiejnatomiastnatylebliska,bybyćtraktowanajakowstępdo
XXstulecia.Charakterystyczne,żewtrzecim(iumieszczonymwksiążcejako
ostatnie)zmożliwychzakończeńbohaterprzechodzitransformacjęztypo-
wegowiktorianinawbohateraegzystencjalnego,bliskiegodoświadczeniom
generacjisamegopisarza.
Najczęstszymprzykładempowieściowegodialoguteraźniejszościzepoką
wiktoriańskąjestrelacjadwóchtekstów,czyli-posługującsięterminologią
Genette’a-hipo-ihipertekstu.Hipotekstemjestkanoniczny,powszechnie
znanyizakorzenionywpowszechnejświadomościutwórwiktoriański,nato-
miasthiperteksttopowieśćwspółczesna,któratwórczonawiązujedoorygina-
łu.Powieśćwiktorianistycznaujawniaswązależnośćpoprzezwykorzystanie
tejsamejfabuły,bohaterówlubmiejscaakcji.JakzauważaAnneHumpherys,
procesczytaniaprzebiegawtymwypadkudwutorowo:czytelniknietylko
śledzinowąnarrację,lecztakżenieustannieprzywołujewpamięcinarrację
kanonicznąidokonujeporównańichobu.Doświadczonemuczytelnikowi
nieodparcieujawniająsięzbieżnościirozbieżnościtekstów.Czytaniepowieści
wiktorianistycznejwchodzącejwrelacjęintertekstualnązkonkretnymteks-
temdziewiętnastowiecznymoznaczawięcrównoczesneinterpretowanieobu
tekstów(Humpherys2002:445).Pisarzomprzetwarzającymwiktoriańskie
tekstyzazwyczajprzyświecacelpolemiczny-zdzisiejszegopunktuwidzenia
wielezagadnieńukazanychwdziewiętnastowiecznychpowieściachinterpre-
towanychjestinaczej.Czytanezobecnejperspektywyhipotekstyujawniają
miejscaprzemilczane,niedopowiedziane,potraktowanezgodniezwiktoriań-
skąmentalnością,obyczajowością,realiamispołeczno-politycznymi.Dlatego
typowymsposobemprzeformułowaniatekstujestzmianaperspektywy-na-
pisaniedanejhistoriinanowo,zinnegopunktuwidzenia,przyczymprzepisa-
nieto(rewriting)musipozostaćnatylewiernepierwowzorowi,abyjegoobec-
nośćwhipertekściebyłanadaldobrzerozpoznawalna.StevenConnornazywa
tęrelacjęnwiernością-w-zdradzie”(fdelity-in-betrayal,Connor1996:167).
Przeformułowanietekstuoznaczaoczywiściejegoreinterpretację,atypowe
obszarytematycznepodlegającenowemupotraktowaniutozagadnieniaklasy
