Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
BożenaKucała
zpoezji.DuchArthuraHallama,któremudedykowanejestInMemoriam,
unosisięmetaforycznienaddziełemTennysona,abyćmożetakżedosłow-
nienadbohateramiksiążkiByatt.Narratorpozostawiakwestiemetafizyczne
nierozstrzygnięte,alejednocześniesugerujemniejfantastycznewyjaśnienie
komunikacjizezmarłymi:Tennysonmaintuicyjneprzekonanie,żewjęzyku,
wktórympiszeirozmawia,wgłosach,któresłyszy,pobrzmiewapoezja,która
przetrwałaśmierćswoichtwórców.Wsferzeintertekstualnychrelacjikontakt
zezmarłymijestjaknajbardziejrealny.
WInMemoriam,napisanympodwpływemgłębokiegożalupośmierci
przyjaciela,Tennysonprzechodziodwyrażaniaosobistychprzeżyćdouogól-
nionychrefleksjinadludzkimżyciem,stawiającwkontekścienarastającejwie-
dzynaukowejpytaniaomożliwośćwiaryreligijnejistającwobecnieodparcie
narzucającegosięprzekonaniaosprzecznościporządkureligijnegoiporządku
świataprzyrody.Poetanieustannieporuszasięmiędzyperspektywąreligijną
anaukową,międzynadziejąazwątpieniem.Wświetlenowychfaktówna-
ukowychnowegoznaczenianabieratradycyjnepytanieomiejsceczłowieka
whierarchiiistnień-czyczłowiekbliższyjestaniołom,czyzwierzętom(na
przykładowadom).
DualizmksiążkiByattmożnainterpretowaćjakoodbiciedualizmuwmy-
śleniuTennysona,rozpisaniejegodylematunadwiefabułyopartenadwóch
odmiennychperspektywach.BohateremMorphoEugeniajestnaukowiec,za-
gorzałydarwinista,podkreślającyanalogiemiędzyświatemludziaświatem
owadów.Taperspektywazostajejednakprzezniegosamegozakwestionowa-
na,gdyosobisteprzeżyciaprzekonujągo,żeporządkiludzkiinaturalnynie
mogąbyćtraktowanejakotożsame.WAnielemałżeńskimprzyjętajestper-
spektywaprzeciwstawna,którajednaknakoniectakżepodlegazakwestiono-
waniu.Choćbohaterowiemająnadziejęnakontaktzistotaminadprzyrodzo-
nymiiszukajądowodunaistnienieżyciapozagrobowego,nakoniecakceptują
egzystencjętuiteraz,materialnąiskończoną.
odrębnąkategoriępowieściwiktorianistycznejstanowiąpastisziparodia
powieściwiktoriańskiejjakogatunku,czylikategoria,wstosunkudoktórej
zpewnościąuprawnionyjestterminnneowiktorianizm”
.Próbynaśladowania
wiktoriańskichtechnikpisarskich,azwłaszczadziewiętnastowiecznegojęzy-
ka,sąjednakrzadkie,zapewnezewzględunatrudnośćtakiegowyzwania.Naj-
bardziejudaneprzykłady-ijużdośćodległewczasie-toKochanicaFrancuza
FowlesainiecomniejznanapowieśćFarrellaOblężenieKrisznapuru.obajpi-
sarzewprzekonującysposóbimitujądziewiętnastowiecznąprozę,jednocześ-
niesygnalizującjednakczytelnikowi,żeprowadzągręzkonwencjąliteracką.
WprzypadkupowieściFowlesaniechodzijedynieopostmodernistycznestra-
tegie,jawnierozbijającezłudzenierealnościprzedstawionegoświata.Nawet
wobrębieneowiktoriańskiejfabułyFowlespiszenwiktoriańskąpowieść,jakiej
żadenwiktoriańskipowieściopisarzbynienapisał”
,jakująłtokrytykPeter
