Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
BożenaKucała
historiiopowiedzianejprzezRhys,wskazujenapodobieństwamiędzysytuacją
uwięzionejnapoddaszu,znienawidzonejcudzoziemkiapozycjąmałejAdèle,
podopiecznejJane,lekceważonejipogardzanejjakopróżnaipustacórkafran-
cuskiejtancerki.KsiążkaTennant,choćpodwzględemartystycznymniedo-
równującapowieściRhys,stanowicharakterystycznyprzykładliterackichre-
interpretacjiwiktoriańskiegokanonu.
Wyzwanierzuconewyraźnieanglocentrycznejperspektywiedziewiętna-
stowiecznegopisarzastanowicechęwspólnąwspomnianychpowieściRhys,
TennantorazksiążkiwspółczesnegoprozaikaaustralijskiegoPeteraCareya
podtytułemJackMaggs.WstudiumKulturaiimperializm-naktóreCarey
wskazujejakonaistotnąinspiracjędonapisaniaJackMaggs(por.Woodcock
2003:122)-EdwardSaidzwracauwagęnatypowedlawiktoriańskiejprozy
odniesieniadozamorskichposiadłościbrytyjskiegoimperium.Pisarzezregu-
łytraktujązjawiskokolonializmuiimperializmujakozastałe,naturalneinie-
podlegającekwestionowaniu,natomiastchętniewykorzystująoddalenieegzo-
tycznychkraindouprawdopodobnieniazwrotówakcji.WewstępiedoKultury
iimperializmuSaidposłużyłsięwłaśnieprzykłademDickensowskiejpowieści
Wielkienadzieje(GreatExpectations)-hipotekstuwstosunkudoJackMaggs
-abyzilustrowaćtakiepodejście:
rzadkokiedypisarzczynicoświęcejniżkrótkąwzmiankęczyodniesienienaprzykład
doIndiiwTargowiskupróżnościiwDziwnychlosachJaneEyre,czydoAustraliiwWiel-
kichnadziejach.Idea(zgodniezzasadamiwolnegohandlu)głosi,żezamorskieteryto-
riamogązostaćużytezgodniezwoląiuznaniempisarza,zwyklewrelatywnieprostych
celach,jakomiejsceemigracji,zdobyciafortunyczywygnania(Said2009:80-81).
DecydującywpływnalosygłównegobohateraWielkichnadzieimaprzy-
padkowespotkaniezMagwitchem-zbiegłymwięźniem,poponownym
aresztowaniuskazanymnazesłaniedoAustralii.ChoćMagwitchpojawiasię
wopowieścizaledwieepizodycznie,dziękizarobionymwkoloniipieniądzom
zoddalizmieniaradykalnieżyciePipa,czyniączwiejskiegochłopcadżentel-
mena.Mimowspółczucia,zjakimzostałprzedstawionyMagwitch-skrzyw-
dzonyprzezspołeczeństwo,alejużprzykładnieukaranyiskruszonyzłoczyńca
-pisarznieposuwasiędotego,abypodważaćsurowy,zagrożonykarąśmierci
zakazsamowolnegopowrotuzzesłania.WksiążceDickensa,choćniejestto
zgodnezfaktamihistorycznymi,imperialnakaranadalobowiązuje:Magwitch
zostajearesztowanyiumierawwięzieniu.PowrótMagwitchazAustraliiozna-
czateżdlagłównegobohateraksiążkiosobistąkatastrofę-rozbiciepoczucia
tożsamościizałamaniesięjegoplanówżyciowych.Australia-wczasachDi-
ckensawykorzystywanaprzezBrytyjczykówjakokoloniakarna-wpowie-
ścipełnifunkcjędosłownychimetaforycznychantypodówkrajurodzinnego:
jesttomiejscewykorzenienia,uwięzienia,kary,usytuowanegeograficzniena
obrzeżachimperium,ametaforyczniepozanawiasemspołeczeństwa.Mimo
