Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Interpretacje,dopowiedzenia,impresje
Niejesttowyprawaemigranta,niejesttorównieżciekawośćświata.Więcco?
Wyroklosu.Świadczyotymdwukrotniezaakcentowanafraza:vPójdę,gdzie
mnielosporuszy”
.Azatemwieloletnieprzygotowaniadowyjazdu,mordercza
pracanadsobą,wprawianiesiędoobcowaniazniebezpieczeństwami,kilkuletni
kursjęzykówwschodnichbyłybydziałaniamipodyktowanymiprzezzbytwybu-
jałąwyobraźnię.Amożetoktośinnybyłichinspiratorem,Ludwikzaśtylkowy-
konawcącudzejwoli?26Natowskazywałybyniechęćilękprzedwyjazdem.
Tekstniejestjednolityzarównowtreści,jakiwformie.Wpisanesąwjego
sensdwawykluczającesięwzajemoznajmienia.Pierwsze,konsekwentniereali-
zowaneażdoostatniegowersu,topożegnaniemającegowyruszyćwpodróżdo
dalekichkrajów,którywspominadobrechwilespędzonewrodzinnychstronach
iwgronieprzyjaciół.Chce,byofiarowanamugrudaojczystejziemi,kiedyś,gdy
umrzenaobczyźnie,przysypałamuoczy.Tymczasemjednakmusijechać,bowiem
navigarenecesseest.Choćbywbrewsobie,wbrewwłasnemuszczęściu,boprzecież
viverenonestnecesse.Myśldrugatopożegnanieczłowiekamającegoumrzeć,ito
umrzećnatychmiast-rankiemnastępnegodnia,owschodziesłońca.Śmierćroz-
dzieligonazawszeztymi,którychkocha,vprzepaściąwieczności”
.Niewydaje
sięwobectegobezzasadne,bypodejrzewać,żefragmenttekstuodnoszącysiędo
rzekomegosamobójstwamacharakterjeśliniefalsyfikatu,topalimpsestu,zktóre-
goktoścośusunął,cośwprowadził.Ktozatem?Komuzależałonaukryciupraw-
dyoplanowanejpodróżySpitznaglanaWschód?Miejscemsamobójstwastaćsię
miałSnów,gdziemieszkałopiekunpoety-KazimierzRdułtowski,wobecności
jegodzieci:przyjacielaLudwika-KonstantegoiukochanejAnieli.Aktyśledztwa
rozwiałwiatr,późniejpowstanie,aprócztegow1839rokuodbywającypodróżdo
ZiemiŚwiętejIgnacyHołowińskispotykawSmyrniedwóchdragomanów,byłych
wychowankówInstytutuJęzykówWschodnich:AugustaŻabęisynaprofesora
UniwersytetuWileńskiego-niejakiegoSpitznagla,któryvniepospolicieodnatury
obdarzony,aprzeznaukęipodróże,boniemazakątka,gdziebysięnieprzedarł,
nabyłrzadkąznajomośćtychkrajówichociażniebardzolubipisać,jednakmoże
kiedy,stosowniedoswojejobietnicy,poznajomiSłowianlepiejztymikrajami”27.
Czywobectegow1827rokuSpitznageljechałdoTurcji?Jakibyłceltejpo-
dróży?Opismiejscaperegrynacji,nasyconywwierszuDoKonstantego…określe-
niamipozytywnymi,zmieniasiędiametralniewGarścisnowskiejziemi.Czytamy
26Możnaprzypuścić,idąctropemBurkotaocarskiejagenturzeSpitznagla,żeefekt
końcowy-ukończenieInstytutuiotrzymaniepracywAleksandrii-byłskutkiempod-
jętychdużowcześniejdziałańjegoojca,Ferdynanda.Szanowanyiodznaczanyprzezcara
akademickinauczyciel,byłrównieżdenuncjatoremwsprawieFilomatów.Niepozwo-
liwszysynowiukończyćUniwersytetuWileńskiego,skierowałgodoPetersburga,gdzie
Ludwikmieszkałjeszczeprzezpółrokuzmatką.
27I.Hołowiński,PielgrzymkadoZiemiŚwiętej,Petersburg1853,s.98.
